Tuxum. Tuxumdan tayyorlanadigan taomlar 5-sinf - Техника и технология - Учебники (по школьные предметы)

Tuxum. Tuxumdan tayyorlanadigan taomlar 5-sinf

Загружено в:

19.04.2023

Скачано:

0

Размер:

1147 KB

5-sinf texnologiya darsligi asosida 29-mavzu:Tuxum. Tuxumdan tayyorlanadigan taomlar

Tuxumdan qanday taomlar tayyorlanadi? Tuxum oziq-ovqat mahsuloti bo‘lib, unda oqsil, yog‘, temir, fosfor hamda vitaminning A, D, B turlari mujassam. Taom tayyorlashda tovuq, g‘oz, kurka, o‘rdak tuxumlaridan foydalaniladi. Tuxum asosan 3 ta qismdan: sarig‘i, oqsili hamda po‘stlog‘idan iborat. 1. Tuxumning eng qimmatli qismi uning sarig‘idir. Tuxumning sarig‘i vitaminlar, mineral moddalar, yog‘, oqsil hamda uglevodlarga boy. Ushbu qimmatli moddalar organizmning o‘sishida, ayniqsa, miya faoliyatining rivojlanishida muhim ahamiyatga ega.

2. Tuxumdagi oqsil boshqa oziq-ovqat mahsulotlarida uchraydigan oqsillardan ko‘ra ancha foydalidir. U organizmga botmaydi. Yengil hazm bo‘ladi va to‘q tutadi. Organizm va muskullarning rivojlanishida muhim ahamiyatga ega. 3. Po‘stloq – tuxumdagi foydali moddalarning tarkibini saqlaydi. Uning rangi tuxumning ozuqaviy qiymatiga zarar qilmaydi. 4. Po‘stloq osti qobig‘i – po‘stloqdan keyin po‘stloq osti qobig‘i va oqsilli o‘ram mavjud. Po‘stloq osti qobiq bilan oqsilli o‘ram oralig‘ida bo‘shliq bor. Pazandachilikda ko‘proq tovuq tuxumi qo‘llaniladi. Tuxum taom sifatida qaynatib va qovurib iste’mol qilinadi. Bundan tashqari, konditer mahsulotlari pishirishda, taom, salat, omletlar tayyorlash uchun ishlatiladi. Tuxumni saqlash muddati parhez usulida 5 kungacha, umumiy saqlanishi 30 kunni tashkil etadi. Pazandachilikda, asosan, yangi tuxumdan taom tayyorlanadi. Tuxumning yangiligini bir necha usullarda aniqlash mumkin.

1-usul: 1 stakan suvga bir osh qoshiqda tuz solib, ichiga tuxumni solamiz. Yangi tuxum stakanning tubiga tushadi. Kerakli muddatgacha saqlangan tuxum suvda suzib yuradi. Saqlash muddatidan o‘tib ketgan tuxum suv ustiga chiqib qoladi. 2-usul: tuxum chaqilganda oqsil tiniq bo‘lib, sarig‘i yaltiramaydi. Muddati o‘tgan tuxum chaqilganda tiniqligi yo‘qolib, ko‘kimtir, noxush hidli bo‘ladi.

Tovuq tuxumini chaqib sifatini aniqlash Tuxumdan taom tayyorlashdan oldin yaxshilab yuvish, yaxshisi, 1 litr suvga ozuqa sodasidan 2 oshqoshiq qo‘shib yuvish tavsiya qilinadi. Diqqat qiling! Tuxumni saqlash qoidalari: 1. Tuxumni boshqa oziq-ovqatlardan alohida (muzlatkichning maxsus idishida) saqlash talab etiladi. 2. Xom tuxumni ushlagandan keyin qo‘lni yuvish lozim. 3. Tuxumni muzlatkichga nam sochiq bilan artib joylashtiring. 4. Qobig‘i yorilgan tuxumni ovqatga ishlatmang.

Tuxumni qaynatish usullari: Tuxum qaynoq suvga solinib, 3–5 daqiqa ushlanadi. Iliq holda iste’mol qilinadi. Tuxumni yumshoq pishirish uchun 2 daqiqa qaynatish kerak. Natijada oqsil chala pishib, sarig‘i o‘sha holicha qoladi “ Xaltacha” usulida pishirishda qaynayotgan suvda 4–5 daqiqa qaynatish kerak – oqsili pishadi, sarig‘i pishmaydi. Qattiq qaynatib pishirish uchun tuxumni qaynoq suvda 7–10 daqiqa ushlash kerak – oqsili ham, sarig‘i ham pishadi. Qaynatilayotganda tuxum yorilib ketmasligi uchun suvga 1 choyqoshiqda tuz solib qo‘yish kerak (suv tuxumni 1 santimetrcha ko‘mib turishi lozim). Pishgan tuxum qobig‘ini oson archish uchun pishganidan keyin uni darrov sovuq suvda 30 daqiqa tutib turish kerak.

Tuxum quyidagicha pishiriladi: 1) unchalik katta bo‘lmagan idishni tanlab oling; 2) unga suv quying; 3) yuvilgan tuxumni suvga soling; 4) plitani ishlating; 5) suvni qaynating; 6) qaynatishni pastlatib, vaqtni belgilab oling; 7) tayyor bo‘lguncha pishiring. Pishirib bo‘lgach, tuxumni sovuq suvga soling.

Tuxumni qovurish. Tuxumdan qovurilgan taom tayyorlash mumkin, masalan, qovurilgan tuxum (oqini sarig‘iga aralashtirmasdan) yoki omlet. Omlet uchun 2 dona tuxum, 30 g sut, 5 g yog‘ kerak bo‘ladi. Qovurishdan oldin yuvilgan tuxum alohida idishga chaqiladi. Unga sut, tuz qo‘shib, yaxshilab iylanadi.

Yaxshi qizitilgan tovadagi paxta yog‘i yoki o‘simlik yog‘ida omlet qovuriladi. Pishgan omletning chetlarini o‘rtasiga qayirib, cho‘zinchoq shaklda o‘raladi. Qovurilgan omletni garnir bilan tayyorlash mumkin. Buning uchun to‘g‘ralgan mahsulot (kolbasa, vetchina, pomidor, piyoz v. b.) tovada oldindan qovurib olinadi.

Qovurilgan tuxumning oqini sarig‘iga aralashtirmasdan tayyorlash texnologiyasi Buning uchun tuxumning sarig‘ini buzmasdan, ehtiyotlik bilan chaqiladi. Tayyorlangan tuxumlar qizdirilgan tovaga solinadi, tuz sepiladi va past olovda tuxumning oqi pishgunga qadar qovuriladi. Sarig‘i chala pishirilishi, shakli saqlanishi kerak. Qovurilgan tuxum ehtiyotlik bilan idishga solinadi. Ko‘katlar va boshqa mahsulotlar bilan dasturxonga tortiladi.

2 - amaliy mashg‘ulot Quymoq tayyorlash texnologiyasi Kerakli jihozlar: gaz yoki elektr plitasi, sirli tovoq, ko‘pirtirgich yoki mikser, sanchqi, cho‘mich. Masalliqlar: 1 litr sutga 400 g un, 4 dona tuxum, 20 g o‘simlik yog‘i, ta’bga ko‘ra tuz va shakar kerak bo‘ladi.

Sirli tovoqqa sut, ta’bga ko‘ra tuz, shakar, un solib yaxshilab iylab, qumoqlari ketguncha aralashtiriladi. Bir tekis hosil bo‘lgan massaga ko‘pchitilgan tuxum, yog‘ solib aralashtiriladi. Tovaga ozgina yog‘ solib qizdiriladi. Hosil bo‘lgan aralashma qizib turgan tovani qoplaguncha yoyib chiqiladi va o‘rta olovda pishiriladi.

Aralashmaning bir tarafi pishgach, kurakcha bilan chetlari ko‘chirilib, ikkinchi tarafiga ag‘dariladi. Pishgan quymoqlar likopchaga ustma- ust taxlanadi. Tayyor quymoqni dasturxonga tortishdan oldin ichiga go‘shtli, kartoshkali qiyma yoki tvorog, murabbo solib o‘raladi. Tayyor o‘ralgan quymoqlarning ustiga ta’bga ko‘ra smetana yoki sariyog‘ solib dasturxonga tortiladi.

Tuxumdan tayyorlangan taomlar yuqori kaloriyali hisoblanadi. Ularda oqsillar, yog‘lar, vitaminlar, inson uchun kerakli bo‘lgan mineral moddalar – temir, fosfor, kalsiy mavjud. Tuxumdagi oziq moddalar oqiga qaraganda sarig‘ida ancha ko‘proq. Qiziqarli ma’lumot Yaponiyada qaynatilgan tuxum uzun rulet shaklida qayta ishlanadi. U maxsus mashinada tuxumning oqi sarig‘idan ajratilib tayyorlanadi. Tuxum sarig‘i ustidan oqi o‘ralib, rulet shakliga keltiriladi. Bu usulda qaynatib tayyorlangan tuxum dasturxonga estetik zavq va did bag‘ishlaydi.

Похожие

Pardozlash ishlari 5-sinf

Duradgorlik buyumlari detallarini 5-sinf

Polimer loydan suvenir yasash 5-sinf

Yumshoq simlarga ishlov berish 5-sinf

Dazmol va dazmollash usullari 5-sinf