Rangtasvir va grafikada manzara. Manzara janridagi asarlarni tahlil etish va ijodiy ish 5 - sinf - Изобразительное искусство - Учебники (по школьные предметы)

Rangtasvir va grafikada manzara. Manzara janridagi asarlarni tahlil etish va ijodiy ish 5 - sinf

Загружено в:

20.05.2022

Скачано:

0

Размер:

1474 KB

5-sinf tasviriy san’at darsligi asosida 10- mavzu:

Rangtasvir asarlari – kompozitsiya, ya’ni asardagi narsalarning shakli, tuzilishi, o‘zaro bog‘liqligining to‘g‘ri ifodalanishi; kolorit – ranglarning uyg‘unligi; ritm – asarning kompozitsiya qismlari tekis, dinamik holatda takrorlanishi; rang kontrasti – bir xil rangni o‘z atroﬁ dagi ranglarga mos idrok qilinishi; rang perspektivasi kabi tasvirlash vositalari asosida yaratiladi.

Ma’lumki, rangtasvir asarlarini yaratishda rassom turlicha bo‘yoqlardan – moybo‘yoq, akvarel, guash, tempera, pastel, rangli qalamdan foydalanadi. Graﬁka san’atiga oddiy qora qalamda chizilgan surat, mavzuli kompozitsiyalar, kitobning ichki va tashqi tomoniga ishlangan turli badiiy suratlar, etiketkalar, turli xildagi markalar kiradi.

Graﬁka san’ati, asosan, turli uzunlik va qalinlikdagi chiziqlar yoki oq-qora bo‘yoqlar yordamida aks ettiriladi. Graﬁka san’ati asarlari hajm jihatidan uncha katta bo‘lmay, ko‘p hollarda qog‘ozga ishlanadi. Graﬁka to‘rt turga bo‘linadi: dastgohli graﬁka, gazeta-jurnal graﬁkasi, plakat va amaliy graﬁka . T. Y. Muhamedov kitob bezovchi rassom sifatida miniatura janridagi ko‘p ko‘rinishlilik xususiyatlarini « O‘zbek xalq ertaklari »ga chizgan suratlarida ko‘rish mumkin. Mana shu ishlangan suratlar musavvirga katta shuhrat keltirgan

J. Umarbekov . «Berk ko‘cha» Toshkent Musavvir xalq ertaklarida sharqona hayot tarzi, manzara, binolar, liboslar va muhitni yengil chiziqlarda, rang o‘yinlari va bezakdorligi orqali gavdalantiradi. Dastgohli graﬁka asarlarini maxsus asboblarda, molbertlarda qalam, ko‘mir, tush, akvarel, tempera, guashlarda ishlanadi. Bu san’at asarlari ham portret, naturmort, manzara janrlarida yaratiladi.

O‘rol Tansiqboyev O‘rta Osiyoda manzara janriga asos solgan, uning har bir davrdagi ijodi o‘ziga xos klassik tasviriy san’at tarixiga aylangan. Vaqt o‘tgan sayin, san’atkor yaratgan nodir asarlarning qadr-qimmati oshib bormoqda. Manzara san’atining O‘zbekistonda shakllanishi va cho‘qqiga ko‘tarilishida, shubhasiz, bu san’atkor erishgan daraja shu kunda ham ibrat namunalaridan biri bo‘lib qolmoqda.

Plakat ustasi N. Ten o‘z asarlarida hayotiy va ekologik mavzularni yoritadi. Uning asarlaridagi ﬁkrni hech bir muammosiz, yaqqol anglash mumkin. Bunga misol tariqasida « Orol » manzarasi muammosiga bag‘ishlangan plakat dalildir. Tabiatni muhofaza qilish, uning boyliklarini, hayvonot olamini asrash bugungi kunda muhim, dolzarb muammoga aylangan.

Manzara – peyzaj ma’lum bir joyning ko‘rinishi, tasviri, tasviriy san’at janri hisoblanadi. Manzarada tabiat, dengiz ko‘rinishlari /marina/, daraxtzorlar, qirlar, shahar va qishloqlarning qiyofasi, umuman, turli joylarning tasviri orqali kishining his-tuyg‘ulari badiiy obrazlarda ifodalanadi. Manzara o‘rta asrlarda Xitoy, Yaponiya; Uyg‘onish davrida esa, Yevropada rivoj topdi. O‘zbekistonda O‘.Tansiqboyev manzara janridagi jozibador asarlari bilan mashhur.

Rassom N.G.Karaxan chizgan tabiat manzaralari dekorativligi, ranglarning sharqqa xos jilvasi va yorqinligi bilan ajralib turadi. Manzarachi rassomlar O‘rol Tansiqboyev, Nikolay Karaxanlarning tabiat, hayot go‘zalliklarini madh etuvchi asarlari markazida shoirona his- tuyg‘ular bilan to‘la nurlar orqali kartinalar jonlangan. O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan san’at arbobi, mohir pedagog P. P. Benkov o‘z asarlari bilan o‘zbek tasviriy san’atiga salmoqli hissa qo‘shgan rassom.

Pavel Petrovich Benkov serquyosh, serfayz o‘lkamizni sevib qolgan va umrining oxirigacha shu yerda qolib, ijod qildi. U yaratgan suratlarning har birida jonajon respublikamizning go‘zal tabiati, o‘zbek xalqining hayoti va mehnati tasvirlanadi.

O‘zbekistonning go‘zal tabiati taniqli rassom O‘rol Tansiqboyevning ijodida markaziy o‘rinni egallaydi. O‘.Tansiqboyevning ijodi, asosan, O‘rta Osiyoning go‘zal va naﬁs tabiat manzaralarini mo‘yqalam yordamida haqqoniy aks ettirishga qaratilgan. Uning « Issiqko‘l oqshomi », «O‘zbekistonda bahor», « Qayroqqum GESining tongi », « O‘rik gullamoqda », « Kuz tongi » kabi ko‘plab asarlari manzaranaﬁ slik san’atining mohir ustasi sifatida uni jahonga tanitdi.

O‘rol Tansiqboyevning «Oqshom pallasi» asariga nazar tashlasak, tomoshabinning ko‘z o‘ngida gullab-yashnayotgan o‘zbek diyori, uning dilga orom beruvchi tabiati, inson mehnati bilan bog‘-u bo‘stonga aylanayotgan yerlar gavdalanadi. O‘zbek milliy rangtasvir maktabining taniqli rassomi G‘ofur Abdurahmonovning ko‘pgina asarlarida manzara janriga dadil murojaat qilishi manzara janriga nisbatan qiziqishi shakllanganligidan dalolat beradi. Rassom yaratgan kompozitsiyalari keng qamrovliligi va rang-barangligi bilan alohida ajralib turadi. Bulardan, ayniqsa, «Qo‘shiq» asarini tomosha qilar ekansiz, tabiatning jozibali ohanglari bilan inson qalbidagi tuyg‘ular hamohang jaranglayotganini tinglaganday bo‘lasiz.

Bahor gullari to‘shalgan qirlar, unga mahliyo bo‘lgan qizlarning naﬁs harakatlari, tog‘ cho‘qqilari, shuningdek, olisdagi bulutlarning bir-biri bilan uzviy bog‘liq bo‘yoqlarda tasvirlanishi kishini o‘ziga sehrlab qo‘yadi. « Baxmalda tong » nomli manzarasida esa, tabiatda yangilanayotgan holat rassom tomonidan ilg‘ab olingan.

Tasvirda erta tongdagi jonlanish, borliqning uyg‘onayotganligi yaqqol sezilib turibdi. Bu asarlar tomoshabinda yaxshi kayﬁyat uyg‘otishi bilan birga, maroqli dam olishiga yordam beradi. Tabiatga bo‘lgan muhabbatni uyg‘otadi va estetik zavq baxsh etadi. Rassom ijodida manzara janriga bo‘lgan qiziqish kurtaklarini uning dastlabki etudlaridayoq ko‘rish mumkin.

Похожие

13-mavzu Me'moriy manzara 7-sinf

19-20-mavzu Tasviriy san'atda manzara janri 6-sinf

2-3-mavzu Impressionizm uslubida manzara ishlash. Puantilizm 7-sinf

Xitoy va yaponiya rassomlarining texnologik usuli. Nam qog'ozga kompozitsiya (manzara, daraxtning shoxi, gul va hokazo) ishlash 6-sinf

«Bahor gullari» mavzusida kompozitsiya ishlash. 4- sinf