XIX asrning ikkinchi yarmi – XX asr boshlarida Qoraqalpoqlarning hududiy joylashuvi va ijtimoiy hayoti 9 -sinf - История - Учебники (по школьные предметы)

XIX asrning ikkinchi yarmi – XX asr boshlarida Qoraqalpoqlarning hududiy joylashuvi va ijtimoiy hayoti 9 -sinf

Загружено в:

09.09.2020

Скачано:

0

Размер:

2161.716796875 KB

XIX asrning ikkinchi yarmi – XX asr boshlarida Qoraqalpoqlarning hududiy joylashuvi va ijtimoiy hayoti 9-sinf O’zbekiston tarixi fani darsligi asosida 21-mavzu

XIX asrda Qoraqalpoqlar 09/09/2020 2Tarixan qoraqalpoqlar Ural, so‘ngra Volgabo‘ylarida, Orol atrofi hamda Sirdaryoning quyi havzalari etaklarida yashab kelganlar.

XIX asr boshlarida quyi Amudaryo havzasi, Orolning janub va janubi g‘arb tomonlarida muqim hayot tarziga o‘ta boshladilar. 09/09/2020 3Qoraqalpoqlar goh qozoqlar, goh turkmanlar hujumlariga uchrab, buning oqibatida Xiva xonligi fuqaroligiga o‘tdilar.

Quyi Amudaryoning katta cho‘l va suv chiqmagan cho‘lga tutash sho‘rxok yerlarini ular o‘zlarining mashaqqatli mehnati evaziga o‘zlashtirdilar. O‘troq hayotga o‘ta boshlagach, dehqonchilik bilan shug‘ullanish qoraqalpoqlar hayotida asosiy o‘rinni egallay boshladi. 09/09/2020 4

XIX asr o ‘ rtalarida qoraqalpoqlar Xiva xonligi hukmronligi ostida bo ‘ lib , ular Amudaryoning har ikkala qirg ‘ og ‘ ida va Orol dengiziga quyiladigan yerlarda yashagan . 09/09/2020 5

Ularning soni o‘sha vaqtda taxminan 100 ming nafardan osh magan. 09/09/2020 6Qoraqalpoqlarg a berilgan yerlar xonlik mulki sanalgan, ular bu yerlar uchun soliqlar to‘laganlar.

Qoraqalpoqlarning ijtimoiy hayoti 09/09/2020 7Qoraqalpoqlar urug‘larga bo‘lingan, ularda yerdan foydalanish jamoa tariqasida kechar edi. Urug‘lar sug‘orish kanallari qazilishi uchun mas’ul bo‘lishgan.

Qoraqalpoqlarning har bir ovul aholisi bitta urug‘ga mansub edi. Qoraqalpoqlarni boshqarish qulayroq bo‘lishi uchun Muhammad Rahimxon I «Qoraqalpoq ulusi»ni shakllantirdi, barcha qoraqalpoq jamoalari ana shu ulusga kirgan. 09/09/2020 8Muhammad Rahimxon I

Qoraqalpoq ruhoniylari, eshonlari va aholining nufuzli kishilari Xiva xonlarining alohida homiyligida bo‘lgan. Qoraqalpoqlar orasida sudlarning ikki turi – qozilar sudi va biylar sudi mavjud edi. 09/09/2020 9

Xo’jaligi va mashg’ulotlari 09/09/2020 10Qoraqalpoqlar XIX asrning ikkinchi yarmiga kelib o ‘ troqlashib , dehqonchilik ular hayotida asosiy o ‘ rinni egallay boshladi . Ammo chorvachilik ham yetakchi sohalardan biri bo ‘ lib qolaverdi .

Qoraqalpoqlar hayotida baliqchilik va ovchilik ham muhim o‘rin egallagan. 09/09/2020 11Amudaryoning bo‘ylarida va Orol dengizi atrofidagi ko‘llarda baliqlar serob bo‘lib, ular ko‘plab oila hamda urug‘lar uchun asosiy tirikchilik manbayi edi.

Qoraqalpoqlar, asosan, ro‘zg‘or uchun zarur buyumlarni tayyorlash bilan shug‘ullanar edilar. 09/09/2020 12

Qoraqalpoq bezaklari Ular o‘tovlarning atrofini o‘rash uchun matolar, tuya junidan guldor namatlar to‘qir edilar. Ularning xalq amaliy san’atida o‘tovlar uchun o‘ymakor eshiklar, uy- ro‘zg‘or buyumlari yasash, gilam to‘qish, kashtachilik yuqori darajada rivojlangan. 09/09/2020 13 Qoraqalpoq o‘tovi

Qoraqalpoqlar urug’chilik va qabilaviy munosabatlar 09/09/2020 14XIX asrda ham qoraqalpoqlarning ayrim ovullarida urug‘ munosabatlari mustahkam tarzda davom etdi. Xitoy-qipchoq, mang‘it va kenagas qabilalari tarkibidagi urug‘lar «o‘n to‘rt urug‘» – aris (urug‘) birlashmasini tashkil qilgan. Arislar orasida eng yirigi o‘n to‘rt urug‘ bo‘lsa, harbiy kuch borasida ikkinchi o‘rinda shulluk va joungurni birlashtirgan aris-qo‘ng‘irotlar turar edi.

Urf-odatlari va turmush tarzi 09/09/2020 15Qoraqalpoqlarda urug‘chilik o‘ziga xos qadriyat bo‘ lib, uning ta’siri oila va qarindoshchilik munosabatlarida ko‘zga tashlanib turar edi. To‘y marosimlarida urug‘ning barcha a’zolari ishtirok etishi shart bo‘lgan. Umuman olganda, qoraqalpoqlar ko‘chmanchilikdan o‘troq turmushga o‘tishgacha bo‘lgan uzoq davrda, xalq bo‘lib shakllanish jarayonida o‘ziga xos ma’naviy-moddiy qadriyatlar yaratdi.

Похожие

XIX asrning ikkinchi yarmi – XX asr boshlarida Qoraqalpoqlar madaniyati 9 -sinf

XIX asrning ikkinchi yarmi - XX asrning boshlarida Turkistonda ijtimoiy-iqtisodiy ahvol 9 -sinf

XVIII asrning ikkinchi yarmi-XIX asr boshlarida Toshkent 8-sinf

XIX asr oxiri — XX asrning boshlarida Adabiyot 9 - sinf

XIX asrning oxiri va XX asr boshlarida Yaponiya 9 - sinf