1918 – 1939-Yillarda ilmiy-texnik taraqqiyotning jadallashuvi, ilm-fandagi yutuqlar 10- sinf

1918 – 1939-Yillarda ilmiy-texnik taraqqiyotning jadallashuvi, ilm-fandagi yutuqlar 10- sinf

Загружено в:

11.10.2019

Скачано:

0

Размер:

3167.6328125 KB

1918 – 1939-Yillarda ilmiy-texnik taraqqiyotning jadallashuvi, ilm-fandagi yutuqlar 10-sinf Jahon tarixi fani darsligi asosida 2-mavzu01

Aniq va tabiiy fanlardagi inqilob. Amerikalik Enriko Fermi va fransuz Frederik Jolio- Kyuri uranning parchalanishi jarayonida yuz beradigan zanjirli reaksiya natijasida juda katta energiya ajralib chiqishi to‘g‘risidagi g‘oyani shakllantirdi.

Shu davrda fizikaning alohida yo‘nalishi atom fizikasi ham shakllandi. 1938-yili nemis olimlari uran yadrolari ajralib chiqishining zanjirli reaksiyasini kashf etdilar. Insoniyat oldida atom energiyasidan foydalanishning murakkab muammosi paydo bo‘ldi.

Atom bombasini yaratish ustida izlanishlar Germaniya, sobiq Sovet Ittifoqi va boshqa bir qator davlatlarda ham davom ettirildi. 1942-yili Chikagoda Enriko Fermi ilk atom reaktorini yaratdi. Birinchi atom bombasi 1945-yil AQSHning Nyu- Meksiko shtatidagi poligonda portlatildi. Enriko Fermi atom reaktori asoschisi.

Tarixda ilk bor harakatlanuvchi tasvirni elektron-nurli trubka yordamida masofaga uzatishni 1928-yili ixtirochilar Boris Grabovskiy va Ivan Belyanskiy Toshkentda amalga oshirdilar. Boris Grabovskiy va Ivan Belyanskiy

Toshkent tramvay tresti bazasida o‘tkazilgan bu tajribani olimlar zamonaviy televideniyening paydo bo‘lishi, deb hisoblashadi. Shu tariqa televideniye asri boshlandi. 1920-yillari ovozli kino ustida ishlash davri bo‘ldi.

XX asr boshlarida biologiya fani ham shiddat bilan rivojlandi. Jon Makleod va Frederik Banting1922-yili fiziolog olimlar Jon Makleod va Frederik Banting ko‘plab tajribalar jarayonida o‘t pufagi gormoni bo‘lgan insulinni olishga muvaffaq bo‘ldilar.

Qandli diabet kasalligi endi bedavo dard bo‘lmay qoldi. Insulinning kashf etilishi XX asrning eng buyuk kashfiyotlaridan biri deb tan olindi. Jon Makleod va Frederik Banting fiziologiya va tibbiyot bo‘yicha Nobel mukofotiga sazovor bo’ldilar.

Shu davrda vitaminlar, gormonlarning kashf etilishi va virusologiya sohasidagi yutuqlar ham katta ahamiyatga ega bo‘ldi. Bu kashfiyotlar mikrobiologiya sanoatining paydo bo‘lishi uchun asos yaratdi.280B17 1D 1E

1928-yili britaniyalik olim Aleksandr Fleming o‘z laboratoriyasida bir qancha vaqtdan beri to‘planib qolgan idishlarni yig‘ishtirayotib, ulardan biridagi mog‘orga ko‘zi tushadi. Tekshirib ko‘rilganda bu juda noyob Penicillium turiga mansub mog‘or bo‘lib chiqdi

Ko‘pgina kasalliklarni Aleksandr Fleming kashf qilgan penitsillinsiz va antibiotiklarning yangi avlodisiz davolash bugungi kunda ham mumkin bo‘lmasdi. Penitsillin kashfiyotchisi Aleksandr Fleming1945-yili Aleksandr Fleming Nobel mukofotiga sazovor bo‘ldi.

1930-yillarga kelib fizika, kimyo kabi tabiiy fanlarning rivojlanishi yangi, o‘ta mustahkam materiallarni yaratish imkonini berdi. AQSH va Germaniyada kapron, perlon, neylon, sintetik qatron kabi sun’iy tolalarning olinishi yangi, o‘ta sifatli konstruktiv materiallar olish imkonini yaratdi. Kapron Neylon Sintetik qatron

1930-yillar oxiriga kelib rivojlangan mamlakatlar sanoatining kata qismi elektrlashtirildi. Fuqaro aviatsiyasi, telegraf, radioeshittirishlar keng tarqaldi. 1927-yili Buyuk Britaniyaning mashhur radiokorporatsiyasi Bi-bi-si tashkil qilindi.

Fan va texnikadagi yangiliklar kishilarning kundalik turmushini ham o‘zgartirib yubordi. Aholining boy va o‘rtahol qismida shaxsiy avtomobillar paydo bo‘ldi. Maishiy texnikalar – sovitkichlar, changyutgichlar, kir yuvish mashinalaridan, shuningdek, telefon va grammofondan foydalanish keng tarqaldi.

Savol va topshiriqlar 1. XX asrda ilmiy-texnik taraqqiyot jadallashuvining sabablari nimadan iborat edi? 2. XX asrning birinchi yarmida fizika sohasidagi kashfiyotlarning asosiy natijasi nimalardan iborat bo‘ldi? 3. Zamonaviy elektron televideniyening paydo bo‘lishi qanday ixtirolar bilan bog‘liq bo‘ldi? 4. Insulin va penitsillinning kashf etilishi qanday kasalliklarni davolash imkoniyatini yaratdi?

Похожие

1918 – 1939-yillarda Yaponiya 10- sinf

1918 – 1939-yillarda SSSR 10- sinf

1918 – 1939-Yillarda Germaniya 10- sinf

1918 – 1939-yillarda Fransiya 10- sinf

1918 – 1939-yillarda Afrika mamlakatlari 10- sinf