Ma’naviyat – inson va jamiyat madaniyatining negizi 8 - sinf - Идея национальной независимости - Учебники (по школьные предметы)

Ma’naviyat – inson va jamiyat madaniyatining negizi 8 - sinf

Загружено в:

19.12.2019

Скачано:

0

Размер:

1993.744140625 KB

Ma’naviyat – inson va jamiyat madaniyatining negizi 8-sinf Milliy istiqlol g’oyasi va ma’naviyat asoslari fani darsligi asosida 12-mavzu

Biz ma’naviyat va u bilan bog‘liq tushunchalar haqida gapirganimizda, faqat insongagina xos yuksak tuyg‘ular, hislar, ko‘nikmalar, tajribalardan kelib chiqamiz, shularga tayanamiz.

Yana bir narsani yaxshi bilib olishimiz kerak: ma’ naviyat ijtimoiy hodisa hisoblanadi.

Bu degani uning paydo bo‘lishi, takomillashishi, avloddan avlodga o‘tishi inson faoliyati bilan bog‘liq.

Insonlar faoliyati esa o‘zaro jamlanib, jamiyat hayotini yuzaga keltiradi. Demakki, inson va uning faoliyatisiz, jamiyatning ijtimoiy hayotisiz ma’naviyatni tasavvur etib bo‘lmaydi.

«Ma’naviyat insonning qon-qoni, suyak- suyagiga yillar davomida ona suti, oila tarbiyasi, ajdodlar o‘giti, Vatan tuyg‘usi, bu hayotning ba’zida achchiq, ba’zida quvonchli saboqlari bilan qatra-qatra bo‘lib singib boradi».

Modomiki, ma’naviyat insonning qon-qoniga, suyak- suyagiga singadigan tuyg‘ular, qarash va ko‘nikmalar majmuyi ekan, demak, ularni ko‘z bilan ko‘rib, qo‘l bilan ushlab bo‘lmaydi.

Ma’naviyat inson ruhiyatida, qalbi va ongida shakllanib ulg‘ayadi. Ma’naviy qadriyatlar ajdodlar to‘plagan tajribalar, ibratlar, axloqiy qarashlar tarzida avlodlarga o‘tib boradi.

Insonning, jumladan, bizning yurtimizda tug‘ilib o‘sgan kishilarning hayotini yuqorida sanab o‘tilgan qadriyatlarsiz tasavvur etib bo‘lmaydi.

«Mamlakatimiz hududida mavjud bo‘lgan to‘rt mingdan ziyod moddiy-ma’naviy obida umumjahon merosining noyob namunasi sifatida YUNESKO ro‘yxatiga kiritilgani ham bu fikrni tasdiqlaydi».

Qariyb uch ming yil avval Xorazm vohasida yaratilgan «Avesto» kitobi alohida e’tiborga loyiqdir. Bu kitobning tub ma’no-mohiyatini belgilab beradigan «Ezgu fikr, ezgu so‘z, ezgu amal» degan bosh g‘oyasi hanuzgacha o‘z dolzarbligini, ahamiyatini yo‘qotgan emas.

Birinchisi – fikrlar sofligi, Ikkinchisi – so‘zda sobitlik, Uchinchisi – amallarning insoniyligi.«Avesto» dagi bu ta’limot bo‘yicha inson imon-e’tiqodi uch tayanchga asoslanadi:

O‘zini hurmat qiladigan, qadrlaydigan odam bunday «yaxshilik»kamuhtojlik sezmaydi, balki o‘z kuchi, irodasi, sabr-u qanoatini ishga solib, barcha narsaga o‘zi erishadi.

O‘zbekiston Qahramoni, xalq shoiri Abdulla Oripovning «Iltimos » nomli she’rida aynan shunga da’vat qilinadi: Sargardon, yo‘llarda qolsang hamki och, Sabr-u qanoatni qilgil boshga toj, Notanti yo‘ldoshga bo‘lma hech muhtoj, Hargiz iltimosga kuning qolmasin.

Savol va topshiriqlar: 1. Yuksak ma’naviyatni inson va jamiyat hayotining asosi, deb bilishimizning sababi nimada? 2. Ma’naviyat inson ong-u shuuriga, qalbiga nima uchun yillar davomida singib boradi? Bu jarayonni tezlashtirishning iloji yo‘qmi? 3. «Avesto» kitobida ilgari surilgan o‘lmas g‘oyaning ma’no mohiyatini kengroq izohlay olasizmi? 4. Yurtboshimiz xalqimizning qadimiy va shonli tarixini nima uchun tuganmas bir dostonga o‘xshatadi? 5. Sabr-qanoat inson hayotida qanday ahamiyat kasb etadi? Besabrlik-chi? 6. Sabrsizlik qilib xijolatda qolgan paytlaringizni eslaysizmi? Bu haqda sinfdoshlaringizga gapirib bera olasizmi?

Похожие

Axloq-odob – ma’naviyat negizi 7 - sinf

Komil inson 8 -sinf

Vaqtni qadrlash – ma’naviyat mezoni. 8 - sinf

Ma’naviy merosning inson va jamiyat rivojiga ta’siri 11-sinf

Ma’naviyat qo‘rg‘oni 9 - sinf