Organik birikmalarda uglerod atomining gibridlanishi. 10 - sinf - Химия - Учебники (по школьные предметы)

Organik birikmalarda uglerod atomining gibridlanishi. 10 - sinf

Загружено в:

02.10.2019

Скачано:

0

Размер:

3435.16015625 KB

Organik birikmalarda uglerod atomining gibridlanishi 10-sinf Kimyo fani darsligi asosida 17-mavzu

Kimyoviy bog‘lanishlarni hosil bo‘lishida turli elektronlarning bulutlari (orbitallar) bir-biri bilan aralashib ketadi va shakli va energiyasi teng bo‘lgan gibridlangan orbitallar hosil bo‘ladi. Bu hodisani gibridlanish deb, yangi hosil bo‘lgan orbitallarni – gibridlangan orbitallar deb ataladi.

Gibridlanish haqidagi nazariyani 1931-yilda L.Poling taklif qildi. Organik birikmalarda uglerod atomi 3 xil sp3-, sp2- va sp- gibridlanish holatida bo‘lishi mumkin.

sp3- gibridlanish. Metan molekulasining hosil bo‘lishida sp3-gibridlanish sodir bo‘ladi. Bunda uglerod atomi «qozg‘algan» holatga o‘tadi. sp3- gibridlanish

hamda to‘rtta bir xil gibrid orbitallar hosil bo‘ladi. Metan molekulasining hosil bo‘lishida uglerod bitta s va uchta p- elektronlarining orbitalari gibridlanadi,

Sp3 gibridlangan orbitallar fazoda bir-birlariga nisbatan 109° 28` ga teng bo‘lgan burchak hosil qilib joylashadi va tetraedrik shaklli molekulalarni hosil qiladi. tetraedrik shaklli molekula322A 06 16 04

Birikayotgan atomlarning markazlarini biriktiruvchi to‘g‘ri chiziq bo‘ylab orbitallarning bir-birini qoplashi natijasida yuzaga keladigan bog‘lanish σ (sigma) bog‘lanish deyiladi.

Uglerod atomining to‘rtta gibrid sp3- orbitallari bilan to‘rtta vodorod atomining s- orbitallari bir-birini qoplashi natijasida to‘rtta bir xil bog‘lanishli metan molekulasi hosil bo‘ladi.

sp2-gibridlanish. Etilen molekulasidagi uglerod atomining bitta s- va ikkita p-orbitallari gibridlanib, uchta tenglashgan gibridlangan orbitallar hosil qiladi.

Bunday gibridlanish sp2 - gibridlanish deyiladi . Uglerod atomida bittadan porbitallar gibridlanmagan bo‘lib, ular π-bog‘ hosil qilishda qatnashadi.

sp-gibridlanish. Agar gibridlanish bitta s- va bitta p- orbitallar hisobiga sodir bo‘lsa, bunday gibridlanish sp- gibridlanish deyiladi.

Bunda hosil bo‘lgan 2 ta gibrid orbital bir-biri bilan 180° burchak ostida joylashadi.

Qolgan ikkita p - orbital π-bog‘ hosil qilishda ishtirok etadi. sp gibridlanishga asetilen molekulasining hosil bo‘lishi misol bo‘la oladi. asetilen molekulasining tuzilishi

Uchbog‘ tutgan uglerod atomlari va ikkita qo‘shbog‘ tutgan uglerod atomlari sp gibridlangan holatda bo‘ladi.

Uchbog‘ tutgan uglerod atomlari va ikkita qo‘shbog‘ tutgan uglerod atomlari sp gibridlangan holatda bo‘ladi.

Похожие

Organik kimyo uglerod birikmalari kimyosidir. 9 - sinf

Organik kimyo tarixi. Organik birikmalarning o‘ziga xos xususiyatlari. 10 - sinf

Organik birikmalar sinflanishi. Organik birikmalarga xos reaksiya turlari. 10 - sinf

Organik birikmalarning tuzilish nazariyasi. 9 - sinf

Yuqori molekulyar birikmalar. 10 - sinf