Fosforning kislorodli birikmalari. 8 - sinf - Химия - Учебники (по школьные предметы)

Fosforning kislorodli birikmalari. 8 - sinf

Загружено в:

02.10.2019

Скачано:

0

Размер:

3164.4462890625 KB

Fosforning kislorodli birikmalari 8-sinf Kimyo fani darsligi asosida 48-mavzu

Reja: 2 3 Fosforning kislorodli birikmalari1 Ortofosfat kislota Ortofosfat kislota tuzlari

Fosforning yonishida kislorod yetarli miqdorda ishtirok etganda P 4 O 10 tarkibli fosfor (V)-oksidi hosil bo‘ladi. Fosfor (V)-oksidini soddaroq qilib — P2O5 ko‘rinishida yozamiz: 4P + 5O 2 = 2P 2 O 5

Fosfor (V)-oksidi oq rangli, gigroskopik (suvni shimib oluvchi) modda bo‘lib, suvda yaxshi eriydi. P 2 O 5 ning suvda erishidan oddiy sharoitda P2O 5 + H 2 O = 2HPO 3 metafosfat kislota hosil bo‘ladi.

Ortofosfat (fosfat) kislota laboratoriyada kalsiy ortofosfatga konsentrlangan sulfat kislota ta’sir ettirib qizdirish yo‘li bilan olinadi

Ortofosfat kislota – H 3 PO 4 . Ortofosfat kislota rangsiz kristall modda bo‘lib, suvda juda yaxshi eriydi. 42,3°C da suyuqlanadi.

3. Fosfatlar: Na 3 PO 4 , Ca 3 (PO 4 ) 2 .Fosfat kislota dissotsiatsiyalanganda uch xil ion hosil qilganligi uchun uch qator tuzlarni hosil bo‘ladi: 1. Digidrofosfatlar: NaH 2 PO 4 , Ca(H 2 PO 4 ) 2 . 2. Gidrofosfatlar: Na 2 HPO 4 , CaHPO 4 .

Fosforni yetarli miqdordagi kislorodda yondirib, hosil bo‘lgan P 2 O 5 ga qizdirib turib suv ta’sir ettirish yo‘li bilan ham ortofosfat kislota olish mumkin: P → P 2 O 5 → H 3 PO 4

Ortofosfat kislota tuzlari Metall o‘rnida ammoniy ioni ham bo‘lishi mumkin: (NH4)3PO4 — ammoniy ortofosfat, (NH4)2HPO4 — ammoniy gidrofosfat, NH4H2PO4 — ammoniy digidrofosfat. Digidrofosfatlar suvda eriydi, qolgan fosfatlar esa suvda erimaydi.

Ishqoriy metallarning fosfatlari bilan ammoniy fosfitlar suvda eriydi. Ca 3 (PO 4 ) 2 + 4HNO 3 = Ca(H 2 PO 4 )2 + 2Ca(NO 3 ) 2Kalsiy fosfat Kalsiy fosfat suvda erimaydi, ammo kuchli kislotalarda eriydi.

Fosfor va uning birikmalarining biologik ahamiyati. Mashhur akademik olim A.Yu. Fersman fosforning ahamiyatini yuqori baholab, uni “Hayot va tafakkur elementi” deb atagan. Darhaqiqat, fosfor azot, uglerod, vodorod elementlari singari tirik organizmlarning asosini tashkil etadi. A.Yu. Fersman

Odam va hayvonlar suyak to‘qimalarining anorganik tarkibiy qismini Ca 3 (PO 4 ) 2 tashkil etadi. U suyak mustahkamligini va qattiqligini ta’minlaydi.

Tirik organizmdagi energiya almashinuvi fosfor birikmasi — adenozintrifosfat (ATF) tomonidan amalga oshiriladi.44040E04 06 213F

Odamda bir kunlik fosfor sarfi taxminan 1 grammni tashkil etadi. Odamlar fosforga bo‘lgan ehtiyojini o‘simliklar, chorva va parranda mahsulotlaridan oladi.

O‘simliklar esa fosforni tuproqdagi fosforli mineral o‘g‘itlardan qabul qiladi. Fosforning tabiatda aylanishini quyidagicha tasavvur qilish mumkin

Похожие

Oltingugurtning vodorodli va kislorodli birikmalari. 8 - sinf

Azotning vodorodli birikmalari. 8 - sinf

Fosfor. 8 - sinf

Azot. 8 - sinf

Xlor. 8 - sinf