logo
  1. Главная страница
  2. Учебники (по школьные предметы)
  3. Химия
  4. Alkinlar olinishi va xossalari. 10 - sinf

Alkinlar olinishi va xossalari. 10 - sinf

Загружено в:

02.10.2019

Скачано:

0

Размер:

2276.287109375 KB
Скачать
Alkinlar olinishi va xossalari 10-sinf Kimyo fani darsligi asosida 15-mavzu Molekulasida uchbog‘ saqlagan to‘yinmagan uglevodorodlarga alkinlar deyiladi. Alkinlar asetilen qatori uglevodorodlari deb ham ataladi. Alkinlarda uchbog‘ asosiy zanjirda bo‘ladi va raqamlash aynan uchbog‘ yaqin tomondan boshlanadi. Alkinlar C n H 2 n -2 umumiy formulaga ega bo‘lib, ularning birinchi vakili asetilen C 2 H 2 hisoblanadi. Bu holatni propin va propadiyen molekulalaridan boshlab kuzatishimiz mumkin. Nomenklaturasi. Asetilen qatoridagi uglevodorodlar ratsional nomenklaturaga muvofiq nomlanganda radikal nomiga asetilen so‘zi qo‘shib aytiladi.Asetilen Sistematik nomenklaturaga muvofiq alkinlarning nomi ularga mos keladigan to‘yingan uglevodorodlar nomidan olinib “ an ” o‘rniga “ in ” qo‘shimchasi ishlatiladi. Izomeriyasi. Asetilen qatori uglevodorodlarida zanjirni tarmoqlanishi va uchbog‘ni joylashuvi bilan bog‘liq izomeriya kuzatiladi. Masalan, umumiy formulasi C 4 H 6 bo‘lgan ikkita alkinni yozishimiz mumkin. Alkinlar va alkadiyenlarda umumiy formulasi bir xil, ya’ni C n H 2 n -2 bo‘lganligi uchun ular sinflararo izomer hisoblanadi. Fizik xossalari. Asetilen havodan yengilroq gaz, suvda kam eriydi. Toza holda deyarli hidsiz. Alkinlarning nisbiy molekulyar massasi ortgan sari, ularning qaynash harorati ham ortib boradi. Kimyoviy xossalari. 1. Gidratlash reaksiyasi. M.G.Kucherov asetilenga katalizator ishtirokida suv ta’sir ettirib sirka aldegidni hosil qilgan. 2. N.D.Zelinskiy asetilenni yuqori temperaturada aktivlangan ko‘mir ustidan o‘tkazib benzolni hosil qilgan. 3. Alkinlar ham barcha uglevodorodlar singari yonadi. Yonish mahsuloti sifatida suv va karbonat angidrid hosil bo‘ladi : C n H 2 n -2 + (1,5n-0,5)O 2 n CO 2 + (n-1)H 2 O C 3 H 4 + 4O 2 3CO 2 + 2H 2 O C 5 H 8 + 7O 2 5CO 2 + 4H 2 O Ishlatilishi. Asetilen organik sintez mahsulotlarini olishda dastlabki homashyo sifatida keng qo‘llaniladi. Asetilen kislorodda yondirilganda temperatura 30000C gacha ko‘tariladi. Bu holatdan metallarni payvandlash va kesishda foydalaniladi.

Похожие

Ketonlar. Olinishi va xossalari. 10 - sinf
Alkadienlar. Olinishi va xossalari. 10 - sinf
Yog’lar. Olinishi va xossalari. 10 - sinf
Nitrobirikmalar. Olinishi va xossalari. 10 - sinf
Uglevodlar. Monosaxaridlar. Olinishi va xossalari. 10 - sinf