Investitsiya faoliyati 11 - sinf - Экономика - Учебники (по школьные предметы)

Investitsiya faoliyati 11 - sinf

Загружено в:

01.02.2022

Скачано:

0

Размер:

3382.5 KB

11-sinf tadbirkorlik asoslari darsligi asosida 26-mavzu: INVESTITSIYA FAOLIYATI

Shu nuqtayi nazardan, davlatning innovatsion yangilanish dasturini shakllantirish, innovatsiya va investitsiyalardan samarali foydalanadigan yangi avlod kadrlarini, yangi sarmoyadorlar sinfini tayyorlash o‘ta muhim ahamiyatga ega. Buning uchun O‘zbekistonni texnologik rivojlantirish va ichki bozorni modernizatsiya qilish bo‘yicha kuchli milliy g‘oya, milliy dastur kerak. Ushbu dastur O‘zbekistonni jahondagi taraqqiy topgan mamlakatlar qatoriga tezroq olib chiqishga imkon yaratishi lozim. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. Mirziyoyev

INVESTITSIYA FAOLIYATI Siz tadbirkorlik faoliyatini yo‘lga qo‘ymoqchi bo‘lsangiz investitsiyalash degan tushunchaga duch kelishingiz tabiiy. Chunki tadbirkorlikda investitsiya faoliyati muhim o‘rin tutadi. Investitsiya faoliyati – foyda olish maqsadida pul yoki boshqa ko‘rinishdagi mablag‘larni ishlab chiqarishga jalb etish va ulardan foydalanish jarayoni. Investitsiya faoliyati – investitsiya faoliyati subyektlarining investitsiyalarni amalga oshirish bilan bog‘liq harakatlari majmuyi. O‘zbekiston Respublikasining 2014-yil 9-dekabrdagi O‘RQ-380- sonli yangi tahrirdagi «Investitsiya faoliyati to‘g‘risida»gi qonuni, 3- modda2324

Siz, asosan, qanday yo‘nalishlarda investitsiyalash bilan shug‘ullanishingiz mumkin? Eng avvalo korxonani yangi bino, texnika va asbob- uskunalar bilan jihozlash yoki mavjudlarini zamonaviy, samarali va ilg‘or ko‘rinishdagilari bilan almashtirish kerak. Bu jarayon texnik yoki texnologik modernizatsiyalash deb ham ataladi. Texnik yoki texnologik modernizatsiyalash – mavjud texnik yoki texnologik jihozlar va asbob- uskunalarni zamonaviy va ilg‘or turlari bilan almashtirish.

Shuningdek, siz ishlab chiqarish faoliyatini kengaytirishga investitsiya kiritishingiz mumkin. Bu qo‘shimcha binolar qurish, yangi ishlab chiqarish quvvatlarini ishga tushirish, qo‘shimcha ishchilarni yollash kabi jarayonlarni o‘z ichiga oladi. Yangi faoliyat turlarini o‘zlashtirish investitsiya kiritishning muhim yo‘nalishi hisoblanadi. Chunki siz bir necha faoliyat turiga asoslangan ishlab chiqarishni tashkil etsangiz, bozordagi holatning o‘zgargan sharoitida ham daromad olish imkoniyatingiz kengayadi. Ishlab chiqarish faoliyati turlarini kengaytirish ishlab chiqarishni diversifikatsiyalash deb ataladi.

Ishlab chiqarishni diversifikatsiyalash – bozor holati o‘zgarishlariga moslashuvchanlikni oshirish maqsadida mahsulot ishlab chiqarish turlarini kengaytirish. Demak, sizning korxonani ochish, uni ishga tushirish, faoliyatini kengaytirish va yanada rivojlantirish maqsadlarida mablag‘larni sarflashingiz investitsiyalash hisoblanadi.

INVESTITSIYALARNING TURKUMLANISHI Siz investitsiya faoliyatini samarali yo‘lga qo‘yishingiz uchun investitsiyalarning turlari to‘g‘risida to‘liq ma’lumotga ega bo‘lishingiz lozim. Investitsiya (ingl. investments) – ishlab chiqarishni tashkil etish yoki uni kengaytirish maqsadida turli ko‘rinishda kiritilgan mablag‘. Investitsiya sifatida kiritilgan mablag‘lar, odatda, kapital qo‘yilmalar deb ham ataladi. Asosan real va moliyaviy (portfel) investitsiyalar farqlanadi. Real investitsiyalar – korxonalarning jismoniy kapitaliga mablag‘ kiritish. Masalan, asbob-uskunalari, jihozlarini sotib olish yoki bino va inshootlarini rekonstruksiya qilish. Real investitsiyalar ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yish va kengaytirishga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Moliyaviy investitsiyalar – korxona qimmatli qog‘ozlari (aksiya, obligatsiya va boshqalar)ni sotib olish. Bunda korxona qimmatli qog‘ozlarini sotishdan tushgan pul mablag‘lari keyinchalik ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yish va kengaytirish maqsadlariga sarflanishi mumkin.

INVESTITSIYA MANBALARI Investitsiya faoliyatini amalga oshirish uchun, avvalo, uning manbalarini aniqlab olish zarur. Bu o‘rinda ichki va tashqi manbalarni ajratib ko‘rsatish mumkin. Investitsiyaning ichki manbalari quyidagilar hisoblanadi: 23

Investitsiyaning tashqi manbalari quyidagilar hisoblanadi:

INVESTITSIYA LOYIHASI Amalga oshirilgan investitsiyalar har doim ham biz o‘ylagan natijaga olib kelmasligi mumkin. Ayrim holatlarda ular juda past samara keltirishi, ba’zida esa umuman o‘zini oqlamasligi mumkin. Bunday holatlar investitsiya riski deb nomlanadi.

Investitsiya riski – ko‘zda tutilmagan sabablarga ko‘ra investitsiya mablag‘larining samara keltirmasligi oqibatida moliyaviy yo‘qotish ehtimoli. Investitsiya riskini pasaytirish maqsadida investitsiya mablag‘ini sarflash oldindan puxta hisob- kitob qilinishi lozim. Bu investitsiya loyihasini ishlab chiqish orqali amalga oshiriladi.

Investitsiya loyihasi – iqtisodiy, ijtimoiy va boshqa yo‘sindagi foyda olish uchun investitsiyalarni amalga oshirishga qaratilgan o‘zaro bog‘liq tadbirlar majmuyidir. O‘zbekiston Respublikasining 2014-yil 9- dekabrdagi O‘RQ-380- sonli yangi tahrirdagi «Investitsiya faoliyati to‘g‘risida»gi qonuni, 6- modda Investitsiya loyihasining ishlab chiqarish, ilmiy-texnik, tijorat, moliyaviy, iqtisodiy, ijtimoiy-iqtisodiy loyiha kabi turlari bo‘lishi mumkin.

INVESTITSIYA LOYIHASI TAHLILI Investitsiya loyihasining to‘g‘ri ishlab chiqilganligi, unda belgilangan chora-tadbirlarning asosli ekanini baholash uchun uni tahlil qilish kerak bo‘ladi. Investitsiya loyihasi tahlili – investitsiyalarni amalga oshirishning maqsadga muvofiqligini baholash imkonini beruvchi muayyan usul va harakatlar majmuyi.

Har qanday investitsiya loyihasi tahlili quyidagi jarayonlarni o‘z ichiga oladi: 1) zarur ma’lumotni tanlash va tayyorlash; 2) dastlabki ma’lumotni qayta ishlash va tahliliy ma’lumotni shakllantirish; 3) tahliliy ma’lumotni talqin etish; 4) xulosa va tavsiyalarni tayyorlash.

BILIMINGIZNI SINAB KO‘RING! 1. Investitsiya faoliyati nimani anglatadi? 2. Ishlab chiqarishni diversifikatsiyalash nimani anglatadi? 3. Investitsiyalarning qanday asosiy turlari mavjud? 4. Real va moliyaviy (portfel) investitsiyalarning farqi nimada? 5. Investitsiya faoliyatini amalga oshirishning qanday manbalari mavjud?