Davlat 8-sinf - Юриспруденция - Учебники (по школьные предметы)

Davlat 8-sinf

Загружено в:

11.01.2020

Скачано:

0

Размер:

1226.1552734375 KB

8-sinf O’zbekiston davlati va huquqi asoslari fani 4-mavzu Davlat

Huquqshunoslik fanida “davlat” va “jamiyat” tushunchalari mavjud. Ammo davlat bilan jamiyat tushunchalari bir xil emas.

Davlat – jamiyatning shakllangan siyosiy instituti. Jamiyat taraqqiyotining yetuklashgan muayyan davrida paydo bo‘lgan.

Shunday ekan, jamiyat qanday bo‘lsa, davlat ham shunday bo‘ladi va aksincha. Jamiyat o‘z rivojida qanday bosqichlardan o‘tsa, davlat ham shunga mutanosib tarzda o‘zgarib, takomillashib boraveradi.

Davlatlarning tashkil topishi bu - insoniyatning ibtidoiy jamoa tuzumidan sivilizatsiya tomon burilishi edi.

Dunyoda birinchi sivilizatsiyalashgan davlatlarning paydo bo‘lishi Qadimgi Sharqda miloddan avvalgi IV—III ming yilliklar davriga to‘g‘ri keladi.

Markaziy Osiyo hududida miloddan avvalgi I ming yillikning boshlarida ilk davlat uyushmalari paydo bo‘la boshlagan.

Jamiyat dastlab ijtimoiy hokimiyat, ya’ni hamma odamlarning hokimiyati kuchi bilan boshqarilgan. Odamlar turli qabilalarga birlashib, o‘sha qabilada yuzaga kelgan muhim masalalarni birgalikda hal qilgan.

Qabila ishlarini boshqarishda hamma ishtirok etgan. Bu demokratiya, ya’ni xalq hokimiyatining ilk sodda ko‘rinishi edi. Ishlab chiqarishning o‘sishi, taraqqiyot natijasida asta-sekin jamiyatda siyosiy munosabatlar paydo bo‘ldi.

Jamoa hokimiyati (ibtidoiy demokratiya) o‘rniga alohida odamlar hokimiyati paydo bo‘ldi. Jamiyat boylar va kambag‘allar, keyinroq esa boshqaruvchilar va boshqariluvchila rga bo‘lindi.

Shunday qilib, boshqaruvchilarning siyosiy hokimiyati sifatida davlat paydo bo‘ldi. Bunga qadar insoniyat juda uzoq tarixiy davrni bosib o‘tdi. Davlat yuzaga kelgach esa odamlar hayoti butunlay o‘zgarib ketdi.

Davlat jamiyat rivojining muayyan bosqichida yuzaga kelgan bo‘lib, u o‘zining shakllanishi va rivojlanishida uzoq va murakkab yo‘lni bosib o‘tgan.

Davlat muayyan huquq-tartibot asosida uyushgan, yagona hududda hukmronlik o‘rnatgan va yagona hokimiyatga bo‘ysunuvchi odamlar ittifoqidir.

Davlatning ibtidoiy, urug‘chilik jamiyatidan ajratib turadigan belgilari quyidagilar: 1. Davlat paydo bo‘lgan jamiyatda fuqarolar ma’lum bir hududga birlashadilar. 2. Davlat o‘z faoliyatini amalga oshirishi uchun murak kab tizimdan tashkil topgan boshqaruv apparatiga ega bo‘ladi va ana shu boshqaruv tizimi yordamida o‘zining barcha fuqarolari uchun majburiy bo‘lgan davlat hokimiyatini amalga oshiradi. 3. Davlat hokimiyatni to‘laqonli amalga oshirish uchun qonunlar va turli normativ hujjatlar qabul qiladi. Ya’ni, davlat mavjud bo‘lgan joyda huquq ham mavjud bo‘ladi. 4. O‘z faoliyatini yuritishga kerak bo‘ladigan zaruriy xarajatlar o‘rnini qoplash uchun moliyaviy manbalarga ega bo‘ladi. Soliqlar va boshqa to‘lovlar joriy qiladi va ularni yig‘adi. Ya’ni o‘z budjetiga ega bo‘ladi. 5. Davlat o‘z faoliyatini to‘laqonli tarzda amalga oshirishi uchun o‘z suverenitetiga (mustaqilligiga) ega bo‘lishi lozim.

Savol va topshiriqlar: 1. Davlat va jamiyat tushunchalari qanday umumiy va farqli tomonlarga ega. 2. Jamiyat davlatsiz mavjud bo‘la oladimi? Jamiyatsiz davlat-chi? 3. Davlatning tashkil topishi insoniyatga nima berdi? 4. Mamlakatimiz hududida davlatchilik qachon paydo bo‘la boshlagan? 5. Dastlabki davlatchilikni tavsifl ab bering. 6. Davlatchilikning rivojlanishiga nimalar ta’sir ko‘rsatadi? 7. Dastlabki bosqichda davlatlar o‘z faoliyatini nimaga asosan yuritgan? 8. Davlatning asosiy belgilarini sanab bering.

Похожие

Davlat funksiyalari 8-sinf

Huquqiy davlat 8-sinf

O‘zbekiston Respublikasi – mustaqil davlat 8-sinf

O‘zbekiston Respublikasida davlat boshqaruvi 8-sinf

Siyosiy tartibot (rejim). Davlat organlari. Davlat mexanizmi 8-sinf