Laboratoriya ishi. Difraksion panjara yordamida yorug‘likning to‘lqin uzunligini aniqlash 11-sinf - Физика - Учебники (по школьные предметы)

Laboratoriya ishi. Difraksion panjara yordamida yorug‘likning to‘lqin uzunligini aniqlash 11-sinf

Загружено в:

09.02.2022

Скачано:

0

Размер:

1169 KB

11-sinf fizika darsligi asosida 26-mavzu: Laboratoriya ishi. Difraksion panjara yordamida yorug‘likning to‘lqin uzunligini aniqlash

Ishning maqsadi. Yorug‘likning to‘lqin uzunligini difraksion panjara yordamida aniqlashni o‘rganish.

Kerakli asbob va jihozlar . 1. Panjara doimiysi mm yoki mm bo‘lgan difraksion panjara.

2. Yorug‘lik manbayi. 3. O‘rtasida tirqishi bo‘lgan qora ekran.

4. Millimetrli masshtabga ega bo‘lgan uzun va qisqa chizg‘ichlar. 5. Asboblar o‘rnatiladigan qurilma (4.18-rasm).

Ishning bajarilishi. Asboblar o‘rnatiladigan qurilma (6) ustiga millimetrli masshtabga ega bo‘lgan uzun chizg‘ich (3) o‘rnatiladi.

Uning bitta uchiga o‘rtasida tirqishi (5) bo‘lgan qora ekran (4) joylashtiriladi. Qora ekranda millimetrli masshtabli qisqa chizg‘ich mahkamlangan.

Qora ekran uzun chizg‘ich bo‘ylab siljiy oladigan holatda o‘rnatiladi. Uzun chizg‘ichning ikkinchi uchidagi tutqich (2) ga difraksion panjara (1) o‘rnatiladi.

Yorug‘lik manbayi ishga tushiriladi. Panjara va tirqish orqali yorug‘lik manbayiga qaralsa, tirqishning ikkala tomonida difraksion spektrlarning birinchi, ikkinchi va h.k. tartiblari ko‘rinadi.

Tirqishli chizg‘ichni yoki difraksion panjarani uzun chizg‘ich bo‘ylab surib, birinchi tartibdagi qizil nur shkaladagi butun son ro‘parasiga keltiriladi.

Tirqishdan tanlangan nurgacha bo‘lgan masofa y ni aniqlab olinadi (4.19-rasm).

So‘ngra difraksion panjaradan tirqishli chizg‘ichgacha bo‘lgan masofa x ni o‘lchab olinadi. Bunda y<<x ekanligidan sin φ ≈ tg φ deb olinadi. ekanligini hisobga olib (4–8) formuladan yorug‘likning to‘lqin uzunligi hisoblanadi: bunda: λ – yorug‘lik nuri to‘lqin uzunligi, d–panjara doimiysi.

Tajribani ikkinchi va uchinchi tartibdagi qizil nur uchun o‘tkaziladi. Shunga o‘xshash tajribalarni chap tomonda joylashgan spektrlar uchun bajariladi.

O‘lchash va hisoblash natijalari quyidagi jadvalga yoziladi. Olingan natijalarning o‘rtacha qiymati, absolut va nisbiy xatoliklar hisoblanadi. Natijalarni o‘ng va chap tomonlar uchun solishtiriladi.

Похожие

Laboratoriya ishi. Elektr zanjirni yig'ish, uning turli qismlaridagi tok kuchi va kuchlanishni o'lchash 8 - sinf

Elektr tokining ishi 8 - sinf

Yorug‘likning qaytish va sinish qonunlari. 9-sinf 45-mavzu

Masalalar yechish 10-sinf, 11-mavzu

Yupqa linza yordamida tasvir yasash. 9-sinf 52-mavzu