Zararli odatlar - Tibbiyot - Slaydlar

Zararli odatlar

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

5035.1630859375 KB

Ko'chirib olish

REJA: 1. ZARARLI ODATLAR HAQIDA TUSHUNCHA. 2. TAMAKI CHEKISH. 3. NOS OTISH. 4. ALKOGOLLI ICHIMLIKLARNING ZARARI. M AV Z U : Z A R A R L I O D AT L A R

Turli giyohvand moddalarni qabul qilish, spirtli ichimliklar ichish va boshqa illatlar mamlakat taraqqiyotiga, iqtisodiyotiga, insonning jismoniy va ma'naviy rivojlanishiga salbiy ta'sir etadi.

Ota-onalarning o'z yumushlari bilan o'ta bandligi tufayli bolalarning nazoratsiz qoldirilishi, Bolalarning guruhlarga qo'shilib, bo'sh vaqtlarini mazmunli tashkil etishga e'tibor berilmayotgani, Oilaviy nizolar, er- xotinning ajralish hollari, Ortiqcha boylik orttirishga ruju qo'yish, Bolaning keragidan ortiq ta'minlanganligi va boshqalar sabab bo'lmoqda.XXI ASR VABOSI VUJUDGA KELISH SABABLARI 1C 08 09 15 0D 1009 2009 0702 1009 0B0C 0F 1A 11 1C 21 0A 1C03 09 1009 20 171A 15 0B0C 12

Ilmiy-tadqiqotlarining aniqlanishicha, tamaki tutunining tarkibida 3000 dan ko`proq har xil zaharli kimyoviy moddalar bor. Shulardan ayniqsa, nikotin, ammiak, karbonat angidrid, benzol, poloniy, kadmiy kabilar odam organizmiga kuchli zaharli ta‘sir ko`rsatadi.

Boshlang’ich salbiy oqibati Nikotin qon tomirlarini toraytirib, qon bosimini oshiradi, Karbonat angidrid gazi qondagi gemoglobin moddasi bilan birikib miya, yurak va boshqa muhim organlarni kislorod bilan normal ta‘minlanishini buzadi, Bosh og`rig`i, Yurakni sanchish holatlatlarini yuzaga keltiradi.

Tamaki tutuni tarkibida rak kasalligini yuzaga keltiradigan 50 dan ko`proq kimyoviy modda bor. Shuning uchun ham chekuvchilar orasida chekmaydigan- larga nisbatan rak kasalligi 20 marta ko`p uchraydi. O’pka raki bilan kasallanganlarni 95 foizi tamaki chekuvchilardir.

Xalqaro sog` liqni saqlash tashki- lotining ma‘lumotiga ko`ra, har yili dunyoda chekish oqibatida yuzaga kelgan kasalliklardan 2,5 million kishi yoshlik chog`idayoq hayotdan ko`z yumadi.

Tamaki tutuni tarkibidagi radioaktiv poloniy chekuvchining jinsiy organlarini zarar- lab, uning bolalarida nasl kasalliklarni yuzaga kelti rish mumkinligi ilmiy asosda isbotlangan. Bun- day bolalarni ayniqsa aqliy faoliyati kuchsiz rivojlanishi aniqlangan.

Kuzatishlarning aniqlashicha, chekuv- chilarning xotinlari chekmaydiganlarning xotinlariga nisbatan o`rtacha to`rt yil kam umr ko`rar ekan. Ular ayniqsa rak, giperto- niya, yurak va o`pka kasalliklari bilan ko`p- roq kasallanadi.

C h e ku v c h i l a r n i n g ko ` p c h i - l i g i t e z - t e z k a s a l b o ` l i b t u r g a n l i g i s a b a b l i u l a r n i n g i s h g a c h i q m a y d i g a n ku n l a r i ko ` p b o ` l a d i . I s h ku n i d a v o m i d a c h e k i s h u c h u n t a l a y g i n a v a q t s a r fl a y d i l a r. U l a r n i n g k a s a l l i g i n i d a v o l a s h u c h u n d o r i - d a r m o n l a r s a r fl a n a d i . D a v o l a s h d a x i z m a t q i l g a n i u c h u n m e d i t s i n a xo d i m l a r i m a o s h o l a d i l a r. B u l a r n i n g h a m m a s i d a v l a t i q t i s o d i y o t i g a m a ` l u m d a r a j a d a z a r a r y e t k a z a d i .C H E K I S H N I N G I Q T I S O D I Y Z A RA R I

Bundan tashqari, chekuvchi o`z oilasi ning iqtisodiyotiga ham zarar yetkazadi. Agar har kuni bir quti sigareta cheksa, sigaretaning turiga qarab bir yilda u 1 000 000 so`m gacha va undan ko`proq pul sarflaydi.

AQSHning ko`pgina firmalarida chekmaydigan va chekishni tashlangan ishlovchilarga, chekayotganlarga nisbatan ish haqi anchagina ko`proq to`lanishi joriy etilgan Belgiyada ishlab chiqarish va jamoatchilik joylarida chekkan kishilarga 300 dollar jarima to`latadilar, Fransiya olimlari keynigi yilllarda chekishga qarshi kurashni kengaytarish, ayniqsa maktab o`quvchilari o`rtasida tarbiyaviy tushuntirish ishlariga e‘tiborni oshirish masalalarini hukumat oldiga keskin qo`ymoqdalar. C H E K I S H G A Q A R S H I KU RA S H

N o s o d d i y q o ` l b o l a u s u l i d a t a y y o r l a n a d i g a n z a h a r l i k i m y o v i y a r a l a s h m a . N o s t a r k i b i n i n g a s o s i y q i s m i m a y d a l a n g a n t a m a k i t a s h k i l e t a d i . B u n d a n t a s h q a r i n o s t a r k i b i g a s o ` n d i r i l g a n o h a k , ku l v a y e l i m , o ` s i m l i k m o y i q o ` s h l l a d i . Ra n g i n i c h i ro y l i q i l i s h u c h u n n o s g a t u t y o k i b o s h q a d a r a x t n i n g b a rg i n i q u r i t i b , y a n c h i b q o ` s h i l a d i .N O S VA TA M A K I H A M N A R KO T I K S I FAT I D A TA ‘ S I R Q I L I B , O D A M N I G I YO H VA N D Q I L I B Q O ` Y I S H I N I A K S A R I YAT K A S H A N D A L A R Х AYO L I G A K E LT I R M AY D I L A R

Nos chekuvchi uni tili ostida 2-3 minut saqlaydi. Shu payt nosning tarkribidagi tamaki, ohak va kulning zaharli moddalari erib, so`lak bilan aralashib, qizilo`ngach orqali me`daga tushadi va uning shilliq pardasini yallig`lantiradi. Buning natijasida surunkali gastrit, me`da va 12 barmoqli ichakning yara, rak kasalliklari yuzaga keladi.

Nos chekishning eng xavfli asorati shundan iboratki, uning tarkibidagi tamakining ko`p yillar davomidagi zararli ta‘siri tufayli og`iz bo`shlig`, qizilo`ngach va me`da ning rak kasaligi yuzaga keladi. Ma‘lumotlarga ko`ra, nos chekadiganlarda og`iz bo`shlig`i raki chekmay- diganlarga qaraganda 11 marta ko`p uchraydi.

Nosni birinchi marta qabul qilganda uning tarkibidagi tamaki, ohak, kul kabi zaharli moddalar ta‘siriga nisbatan odam organizmining himoya reaksiyasi paydo bo`ladi. Ko`ngli ayniydi, qusadi, boshi aylanadi, yurak urishi tezlashadi, sovuq ter bosadi, mast odamdek gandiraklaydi. Bunday yoqimsiz holatni yuzaga kelishi tufayli nosni birinchi marta qabul qilgan ko`pchilik o`smirlar bu zararli odatdan voz kechib, uni ikkinchi marta takrorlamaydilar va o`rganmaydilar. Afsuski. ayrim o`smirlar, nos qabul qilishni o`rgatuvchi «ustozlari»ning noto`g`ri masalahati bilan o`zlari qiynalsalar ham nos chekishni davom ettiradilar. Natijada asta-sekin nosning zararli ta‘siriga nisbatan organizmning himoya reaksiyasi sustlashadi, ya‘ni ko`ngil aynish, qusish, bosh aylanish kabi noxush belgilar paydo bo`lmaydi.

Nosni muntazam qabul qilish natijasida odam organizmi unga o`rganib, ruhiy va jismoniy mu‘te bo`lib qoladl. Nos qabul qilmagan paytda avvaliga unda ruhiy mu‘telik belgilari paydo bo`ladi. Kayfiyati yomon- lashadi, jahli chiqadi, ishlagisi kelmaydi, o`zlash tirish, fikrlash kabi aqliy ish bajarish qobiliyati pasayadi. U qanday bo`lsa ham nos topib uni qabul qilishga intiladi.

NOS CHEKISHNING OQIBATI Yuragi, o`pkalari, jigari, bo`yraklari zararlanishi to`fayli u harakat qilgan paytida nafasi qisadi, yuragi o`ynaydi, arterial qon bosimi ko`tariladi, tomir urishi tezlashadi, rangi oqaradi, lablari ko`karadi. Shuningdek, jigar soxasida (o`ng qovurga ostida) og`riq paydo bo`ladi. Buyraklari kasallanishi to`fayli ertalab uyqudan turganda ko`zlarining osti shishgan bo`ladi.Kechqurun esa oyoqlari shishadi. Shunday qilib, ko`p yillar nos chekish natijasida odam asta-sekin aqliy va jismoniy jihatdan zaiflashadi, ish qobiliyatini yo`qotadi, vaqtidan ilgary keksayadi va nogironga aylanadi

ICHKILIKBOZLIK Eng qadimgi illatlardan biri — ichkilikbozlik sababli yuz bergan kulfatlar, fojialar to‘g‘risida o‘tmishdan ham, bugungi kundan ham ko‘plab misollar keltirish mumkin. Ichkilik nafaqat oddiy odamlar, qancha iste’dodlar, davlat va jamiyatlar mag‘lubiyatiga sabab bo‘lgan. Afsuski, bugun ham ichkilikbozlik oilalarga notinchlik, musibat va g‘am olib kirayotir. Nav-nihol yigitlarning umrini xazon etmoqda. Jinoyatlarning aksariyati ham ichkilikbozlik ortidan sodir etilishi o‘z isbotini topgan. Shuningdek, yo‘l transport hodisalarida ichkilikning «his sasi» har doim salmoqli bo‘lib kelgan.

'"Kaykovus, Yusuf Xos Hojib, Beruniy, Ibn Sino, Umar Hayyom, Sa'diy, Alisher Navoiy, Bobur kabi do- nishmandlarimiz ham ichkilikbozlikning’ zararli oqi- batlarini ko’rsatib, odamlarni unga ruju qo’ymaslikka daVat etganlar. Alisher Navoiy ichuvchi kishi «yomon itdek odamlarga o’z-o’zidan hamla qiladi. Uni shunchaki yomon it emas, qopadigan it desa ham bo’ladi. Ichishlik ham dard o’ti, ham suvidir: yo’q, u do’zax o’ti ham to’fon suvidir... Bu o’tda to’rt unsurgina yonib, yo’q bo’lib ketmaydi, aql-u his, din-u islom ham yo’qoladi, deganlar.

Iclikilik turli jinoyat- larning onasidir. Dalillarga murojaat qilinsa, 70 foizga yaqin qotillik, 80-90 foiz bezorilik asosan mastlikda ro’y beradi. Agar fuqarolar tomonidan spirtli ichimliklarni iste'mol qilish 35 foizga kamaytirilsa, qotillik kamida 40 foizga, bezorilik 25 foizga kamayishi aniqlangan. 100 gramm aroq ichish kishi jismidagi faol ishlayotgan 7500 to’qimani yo’q qiladi. 75 gramm aroq iste'mol qilingandan so’ng mushaklarning kuchi 20 dan 40 foizgacha kamayadi. Bu esa o’z- o’zidan mehnat unumdor ligining pasayishiga olib keladi.

25 foizga yaqin aroqxo’rlar mastlik paytida o’zini o’zi o’ldirishni o’ylaydi. 100 gramm spirtli ichimlik sportchini ikki haftaga ishdan chiqaradi. Spirtli ichimliklar ichish, chekish, ayniqsa, ayollar va yosh bolalarga kuchli va tez ta'sir etadi. Ayol kishi bir-ikki yil mobaynidayoq alkogolga o’rganib qoladi. 13-14 yoshli o’g’il yoki qiz bolaga beriladigan bir qadah kuchsiz vino katta yoshli odamning bir shisha aroq ichgani kabi yomon ta'sir etadi.

Oilada bolaning tug'I- lishi ba'zan quvonch emas tashvish, g'am keltiradi. Ichuvchi ota- onadan ishyoqmas, aqli zaif, beqaror, xunuk, badfe'l, jinni sifat farzandlar tug'iladi. Bunday bolalar ota-ona uchun ham, jamiyat uchun ham falokatdir. Kuzatishlar shun dan dalolat beradiki, 1000 ga yaqin bolalarnirig 500 tasining onasi, 70 tasining otasi ham, spirtlik ichimlik iste'mol qilar ekan. Alkogolizmning naslga ta’siri

• Fransuz shifokori Demma 28 yil davomida eri ham, xotini ham ichkilikbozlikka o'rgangan o'nta oilani kuzatgan. Bu oilalarda tug'ilgan 57 ta bolaning 25 tasi yoshiga yetmay o'lgan, 5 tasi tutqanoq, 5 tasining bosh miyasida suv yig'ilgan, 12 tasi jinni bo’lgan, faqat 10 tasi sog'lom tug'ilgan. Birgina Toshkentdagi aqli zaif bolalar internatida yuzlab nogiron, yuzlab qiyshiq, oyoq-qo'li g'o'janak, ko'zlarida qo'rquv alomati bor, mayib, majruh bolalar tarbiyalanadi. Bunday bolalar hayot lazzatlandan quvonchlaridan bir umr mahrumdirlar.

Bunday salbiy illatlarga qarshi kurashish har birimizning o’z qo’limizda, ularni tugatish ham chin ma’noda bizga bog’liq, zero kelajakni biz yoshlar quramiz, shunday ekan biz sog’lom turmush tarzini tanlasak kelajak ham sog’lom bo’ladi. Bunday sog’lom kelajak buyuk va qudratli davlatning asosi bo’lib xizmat qiladi.

• Biz yoshlar sog’lom kelajak tarafdorlarimiz!!!

• E’tiboringiz uchun rahmat!

O'xshashlar

Chekishning inson sog`lig`iga ta`siri

Jinsiy quvvatni tabiiy ravishda oshirish

Salomatlik haqida tushuncha, kasallikni oldini olish

Homilada qon aylanishi

Ateroskleroz nima