logo

Germaniyada reformatsiya, dehqonlar urushi davri (1524-1526) tarixshunosligi va manbashunosligi

Yuklangan vaqt:

19.03.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3134.8427734375 KB
Germaniyada reformatsiya, dehqonlar urushi davri (1524-1526) tarixshunosligi va manbashunosligi  Germaniyada reformatsiya davri 1517-yilda boshlangan bo`lib Vittenburgdagi dorilfununda ilohiyotdan dars beruvchi Martin Lyuter tomonidan chiqarilgan tezis,ya`ni cherkovni isloh qilish uchun maxsus yorliq chiqaradi,bu yorliq esa “95 tezis” deb nomlanadi.Lekin bu cherkovni g`azablantiradi va Martin Lyuterni Vorms sudiga chaqiradi.Bu chaqiruvga Martin Lyuter rad javobini beradi.Germaniyada reformatsiya davri 1517- yilda boshlangan bo`lib Vittenburgdagi dorilfununda ilohiyotdan dars beruvchi Martin Lyuter tomonidan chiqarilgan tezis,ya`ni cherkovni isloh qilish uchun maxsus yorliq chiqaradi,bu yorliq esa “95 tezis” deb nomlanadi.Lekin bu cherkovni g`azablantiradi va Martin Lyuterni Vorms sudiga chaqiradi.Bu chaqiruvga Martin Lyuter rad javobini beradi. 1. Nemis reformatsiyasi va dehqonlar urushi tarixi uchun manbalardan- Lyuterning mashhur Vittenberg tezislari, papa qarorlari,Karl Vning xatlari, imperator farmonlari, Luterakskisht knyazlari va ushbu hujjat nomidan kelib chiqqan "protestantlar" nomi avval Lyuteran, keyin va boshqa islohotchi harakatlar uchun, 1529 yilgi "norozilik namoyishi",1555 yildagi Augsburg shartnomasi. Teologik xarakterdagi ko'plab traktat va risolalar, va'zlar, manzillar va xabarlardir. Islohot rahbarlari (Myuntser, Lyuter, Tsvingli, Melanchton va boshqalar), ularning keng yozishmalari, shuningdek, Lyuterning tarjimai holi, Melanchton, Matesius va boshqalar tomonidan tuzilgan asarlardir.   1525 yil bahoridagi Shvabiya-Qora o'rmon mintaqasidagi qo'zg'olon paytida, ya'ni "dnsma-teznlar" paydo bo'lganidan keyin "12 ta maqola" paydo bo'ldi - bu shunchaki dastur hujjati emas, balki murosa sifatida vujudga kelgan,"12 ta maqola" ko'plab mahalliy dehqonlarning shikoyatlari asosida tuzilgan (Beschverden). Alohida qishloq va mulk dehqonlarining mutlaqo mahalliy sharoitga oid o'ziga xos talablariga hozirgi shakl berildi va umumiy dehqon talablarini bajarish yo'llari shakllantirildi. "12 ta maqola" ni tuzuvchilar ularni Muqaddas Bitiklarga havolalar bilan asosladilar. "12 ta maqola" nafaqat Janubi-G'arbiy Germaniyada nashr etilgan va keng tarqalgan. Masalan, ular 1525 yilda Prussiyada dehqonlar qo'zg'olonida qatnashishgan. Nemis burgerlari dasturining matni - "Heilbronn dasturi" Lorenz Vrizning xronikasi doirasida bizgacha etib kelgan. Uning asosiy muallifi dehqonlar urushiga qo'shilgan ritsar Gipler edi.   Isyonchilarning dasturlari va taktikasini aniqlashtirish uchun boshqa manbalar - bu dehqonlar feodallar bilan va Avstriya hukumati bilan harbiy harakatlar paytida tuzgan shartnomalar (masalan, Breisgau dehqonlarining 1525 yil 18-sentabrdagi Offsnburg shartnomasi, Shvarnvald dehqonlari 13-noyabr va boshqalar), alohida dehqon otryadlari nomidan chiqarilgan xatlar loyihalari, butun aholiga e'lonnomalar, boshliqlar saflari to'g'risida buyruqlar boshqa manbalar edi  XVI-XVII asr o'rtalarida Germaniyadagi Dehqonlar urushi va boshqa qo'zg'olonlarga oid hujjatli materiallarning qolgan qismi. asosan shaharlar va knyazlarning yozishmalaridan, sudlanuvchilarning guvohliklaridan (masalan, Myunzer), sud protokollaridan, isyonchilar va hukumat o'rtasidagi muzokaralar hujjatlaridan iborat. Dehqon Yaoindagi mag'lubiyatdan so'ng dehqonlar ahvolining yomonlashishini aks ettiruvchi ko'plab qimmatli ma'lumotlar qonuniy yodgorliklarda (farmonlar, mahalliy qonunlar kodekslari) mavjud. Dehqon urushi davridagi Germaniya tarixidagi manba sifatida qimmatbaho "Bavariya xronikasi" Aventin (1477-1534), u o'z asarini aniq angi-cherkov va demokratik ruhda yozgan, qal'aning knyazlari va shafqatsiz repressiyalarni fosh qilgan. dehqonlar.   Germaniyaning XVI-XVII asr o'rtalarida siyosiy tarixi. umuman olganda, u hujjatli materiallarda eng yaxshi va to'liq aks ettirilgan: Karl V va boshqa imperatorlar xochida, turli imperatorlik (Avstriya) institutlari bayonnomalarida, diplomatik hisobotlarda. O'ttiz yillik urush tarixi uchun hujjatli manbalarning boy to'plamlari mavjud, ular nafaqat nemis, balki chex, frantsuz, shved, ingliz, italyan, ispan va boshqalar. Ikki qism: imperator va Shvetsiya o'rtasida tuzilgan bitim. Osnabruk va imperator bilan Frantsiya o'rtasidagi kelishuv Myunsterda imzolangan  Germaniyadagi reformatsiya davridagi asosiy manbalardan biri bu Frankning "Xronika, Xronika va Tarixiy Injil" (Chronik, Zeitbucb imd Geschichtsbibel) 1525 yilgi voqealar va qonli voqealar haqida so'z yuritadigan qismidir.Germaniyadagi dehqonlar urushida mag'lub bo'lgan dehqonlarni qirg'in qilish voqealari tasvirlangan. Frankning yana bir asari - 1534 yilda nashr etilgan "Dunyo kitobi" (Vaytux) da Germaniyaning ijtimoiy tizimining yorqin manzarasi mavjud. Xarakterli tomoni shundaki, ruhoniylar, ikkilamchi va burgerlarning (bu uchinchi hokimiyat deb ataladi) mavqei va turmush tarzini tavsiflagandan so'ng, muallif "to'rtinchi hokimiyat" - dehqonlar, ko'mir qazib oluvchilar, cho'ponlar va boshqalar haqida, ular haqida gapiradi. mashaqqatli mehnat va zulm, soliqlar va boshqalar tasvirlangan. Dehqonlar urushi tarixiga oid rivoyat manbalari juda qiziqdir. Germaniyaning siyosiy tarqoqligi sharoitida juda uzoq vaqt davomida mavjud bo'lgan shahar xronikalarida ko'plab haqiqiy materiallar mavjud. Ayniqsa, tinlar - bu qo'zg'olonda bo'lgan dehqonlar yoki ularning shahar qo'zg'olonlaridan omon qolganlar bilan bog'liq bo'lgan shaharlarning xronikalari (Muxlhauzen, Frankfurt am Main, Stras'urg va boshqalar). Shoir-satirik va Blzel kitoblarini nashr etgan Gramp; Lia Gengenbax (taxminan 1525 yilda vafot etgan) xronikasida fitnachilar dasturining ekspozitsiyasini o'z ichiga olgan "Dehqon poyabzali" ning 1513 yildagi fitnasi haqida juda qiziqarli voqea bor. Vürtsburg arxiyepiskopi kotibi va Vürtsburg xronikachisi Lorenz Friz (1491- 1550) ning eslatib o'tilgan xronikasi "Sharqiy Franko-niyada dehqonlar urushi tarixi" (Die Geschichte des Bauernkrieges in Ostfranken) 19 deb nomlangan va batafsil bayon qilingan. zamondosh va guvoh tomonidan qilingan voqealar. Germaniyaning eng yirik knyazlaridan birining kotibi sifatida muallif turli xil hujjatlar - xatlar, xabarlar, sudlanuvchilarning ko'rsatmalari, dasturlari va boshqalar bilan tanishish imkoniyatiga ega edi, ular matnni o'z xronikasida keltirgan (masalan, , Heilbronn dasturi) yoki batafsil ma'lumot bergan.  Nemis dehqonlari dasturining matni - "Heilbronn dasturi" Lorenz Vrizning xronikasi doirasida bizgacha etib kelgan. Uning asosiy muallifi dehqonlar urushiga qo'shilgan ritsar Gipler edi. Imperiyani burgerli markazlashtirish vazifalariga dehqonlar manfaatlarini moslashtirgan ushbu dastur 1525 yil may oyida Xaybrda tuzilgan edi: u erda hamma qishloq nomidan imperatorga taqdim etilishi kerak bo'lgan takliflarni muhokama qilgan dehqonlar otryadlari delegatlari bo'lgan.  E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!