logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Kimyo
  4. Yadro magnit rezonans (YaMR) spektroskopiysi

Yadro magnit rezonans (YaMR) spektroskopiysi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4408.5 KB
Ko'chirib olish
Yadro magnit rezonans (YaMR) spektroskopiysi Reja 1. YaMR spektroskopiyasi haqida tushuncha, 2. YaMR spektroskopiyasining nazariy asoslari, 3. YaMR spektrlarining parametrlari , 4. YaMR 13 C spektroskopiyasi, 5. Siljituvchi reagentlar. YaMR spektrlar kuzatilishi uchun: YaMR spektroskopik usul bilan xossalari tadqiqot qilinadigan modda diamagnit xususiyatga ega bo’lishi va atomlarining yadrosi magnit xususiyatiga ega bo’l i shi kerak, ya’ni yadro spini noldan farq qilishi (I  0) lozim. YaMR usuli bilan o’rganiladigan moddalar qanday bo’lishi kerak? 1. Protonlar va neytronlar soni juft bo’lgan yadrolarning spinlari I=0 bo’ladi ( 16 O, 32 S ) bunday yadrolar YaMR usuli bilan o’rganilmaydi; 2. Proton yoki neytronlardan birining soni toq bo’lsa, bunday yadrolar spinlari I=1/2, 3/2 yoki 5/2 ... ( 1 H, 19 F I=1/2; 7 Li, 23 Na I=3/2) bo’ladi; 3. Proton va neytron soni ham toq holatda bo’lsa, yadro spinlari butun songa I =1, 2, 3 … 2 H, 14 N (I=1), 10 B, 22 Na (I=3) teng bo’ladi. - 2- va 3-xildagi yadrolar YaMR usuli bilan o’rganiladi. 12 C, 16 O, 32 S I=0 1 H, 13 C, 15 N, 19 F, 31 P I=1/2 17 O I=3/2; 35 Cl I=5/2 2 H, 14 N I=1 Y adro magnit momenti doimiy tashqi H 0 ga nisbatan  0 chastota bilan erkin harakat qiladi (ya’ni, presessiyala - nadi) :  0 = (  /2  )∙ H 0 PMR spektri parametrlari 1. Kimyoviy siljish va signallar soni; 2. Signallar intensivligi; 3. Spin-spin ta’sir. Signallarning kimyoviy siljishi va signallar soni PMR spektrlarida signallarning kimyoviy siljishi va ularning soni protonning molekuladagi o’rniga bog’liq bo’ladi. Agar guruhlar elektromanfiy elementlar bilan bog’langan bo’lsa, signallar kuchsiz maydon sohasiga siljiydi. CH 3 -, CH 2 -, CH- guruh lar i dagi protonlar signallarining kimyoviy siljish i (  , m.h.) – C H 3 – C H 2 – > C H – Molekuladagi o’rni  m.h. Molekuladagi o’rni  m.h. Molekuladagi o’rni  m.h. – CH 2 – C H 3 = CH – C H 3 C 6 H 5 – C H 3 O = C – C H 3 – O – C H 3 – COO – C H 3 HOOC – C H 3 ROOC – C H 3 Cl – C H 3 Br – C H 3 I – C H 3 – S – C H 3 – N – C H 3 0,9 1,7 2,3 2,1 3,3 3,7 2,3 2,3 3,1 2,7 2,2 3,1 2,2 – CH 2 – C H 2 – = CH – C H 2 – C 6 H 5 – C H 2 – O = C – C H 2 – – O – C H 2 – – COO – C H 2 – HOOC – C H 2 – ROOC – C H 2 – Cl – C H 2 – Br – C H 2 – I – C H 2 – – S – C H 2 – – N – C H 2 – 1,3 1,9 2,6 2,4 3,5 4,2 2,2 2,2 3,5 3,4 3,2 3,3 2,5 – CH 2 – C H – = CH – C H – C 6 H 5 – C H – O = C – C H – – O – C H – – COO – C H – HOOC – C H – ROOC – C H – Cl – C H – Br – C H – I – C H – – S – C H – – N – C H – 1,5 2,1 2,9 2,5 3,7 4,3 2,4 2,4 4,1 4,2 4,2 3,5 2,9 Signallarning intensivligi PMR spektrlarida signallar intensivligi uning yuzasini o’lchash orqali topiladi. YaMR spektroskoplar EHM bilan jihozlangan bo’lib, signallar yuzasi avtomatik tarzda hisoblanadi. Spektrda zina shaklidagi integral chiziq tarzida ham berilishi mumkin. Sirka kislotasining PMR spektri Etil spirtining PMR spektri Spin-spin ta’sir Q o’shni protonlar bir-biriga o’z magnit maydoni bilan (yadro spini bilan) ta ’ sir etadi. P rotonlarning bir-biriga o’zaro bunday ta ’ siri s p in-spin ta’sir (SST) deyiladi. Bu ta’sir oqibatida signal cho’qqilarinining ajralib ketishi spin- spin ta’sir konstantasi (SSTK) qiymati bilan o’lchanadi va J harfi bidan belgilanib, gers birlikda ifodalanadi. Spin-spin ta’sir etuvchi sistemalar 5 xil bo’ladi: 1. > CH – CH < 2. > CH – CH 2 – 3. > CH – CH 3 4. – CH 2 – CH 2 – 5. – CH 2 – CH 3 Para-metoksitoluolning PMR spektri 1,1,2-trixloretanning PMR spektri 1,1-dixloretanning PMR spektri 1,2-dixloretanning PMR spektri Xloretanning PMR spektri 2-metoksipropionitrilning PMR spektri Dolchin kislota n-propil efirining PMR spektri Paskal diagrammasi n Multiplet cho’qqilar nisbiy intensivligi N Signal 0 1 1 Singlet 1 1 1 2 Dublet 2 1 2 1 3 Triplet 3 1 3 3 1 4 Kvartet 4 1 4 6 4 1 5 Kvintet 5 1 5 10 10 5 1 6 Sekstet 6 1 6 15 20 15 6 1 7 Septet 2- perftoratsilsikloalkanonlar benzoilgidrazonlari sintezi(C H 2)n C R F O O + H 2N - N H - C O - C 6H 5 (C H 2)n C R F O N N H H C O C 6H 5 (C H 2)n C R F O H N N C O C 6H 5 + А Б R F =CF 3 : n=1 (H 2 L 1 ), 2 (H 2 L 2 ), 3(H 2 L 3 ), 4(H 2 L 4 ); R F = C 2 F 5 : n =1 ( H 2 L 5 ), 2 ( H 2 L 6 ), 3( H 2 L 7 ), 4( H 2 L 8 ); R F = C 3 F 7 : n =1 ( H 2 L 9 ), 2 ( H 2 L 10 ), 3( H 2 L 11 ), 4( H 2 L 12 ). Таблица Параметры спектров ПМР бензоилгидразонов 2-перфтор- ацилциклоалканонов в растворе CDCl 3 ( , м.д.) Соединение CH 2 –C=N (CH 2 ) n C 6 H 5 CH–C–R F OH NH–NH H 2 L 1 1,78 2,70 7,48 м. ; 8,87 м. – – 9,51; 10,85 H 2 L 2 2,68 1,40-2,05 7,50 м. ; 7,91 м. 3,28 6,75 – H 2 L 3 2,63 1,48-1,90 7,50 м. ; 7,92 м. 3,35 6,80 – H 2 L 4 2,66 1,45-1,55 7,50 м. ; 7,92 м. 3,32 6,84 – H 2 L 5 1,45-2,02 2,68 7,50 м. ; 7,85 м. – – 9,52; 10,88 H 2 L 6 2,66 1,45-2,05 7,50 м. ; 7,88 м. 3,21 7,00 – H 2 L 7 2,68 1,45-2,00 7,51 м. ; 7,89 м. 3,30 7,04 – H 2 L 8 2,69 1,45-2,02 7,49 м. ; 7,87 м. 3,32 7,06 – H 2 L 9 1,45-2,03 2,68 7,50 м. ; 7,90 м. – – 9,53; 10,90 H 2 L 10 2,68 1,42-2,05 7,50 м. ; 7,89 м. 3,18 7,08 – H 2 L 11 2,68 1,44-2,04 7,50 м. ; 7,88 м. 3,35 7,13 – H 2 L 12 2,67 1,45-2,05 7,50 м. ; 7,87 м. 3,34 7,14 – Рис. 1. Спектр ПМР бензоилгидразона трифторацетилциклопентанона H 2 L 1 в растворе CDCl 3 . Рис. 2 . Спектры ПМР бензоилгидразонов трифторацетил-(а), пентафтор- пропионил-(б), гептафторбутирил-(в) циклогексанона в растворе CDCl 3 . 13 C yadrolarining kimyoviy siljishi Y a MR 13 C spektroskopiyasida kimyoviy siljish asosiy parametrdir. K o’p uchraydigan neytral organik moddalar uchun 13 C kimyoviy siljishi PMR spektrlari kimyoviy siljishidan bir necha o’n marta katta bo’ladi. U lar orasida umumiy qonuniyat mavjud bo’lib, har ikki holda ham kimyoviy siljishlarning o’zgarishi birdek bo’ladi: alkanlar<alkinlar<alkenlar<arenlar<aldegidlar X-o’rinbosar almashingan metan hosilalari YaMR 13 C spektrlari kimyoviy siljishi X  CH 3 – X 1 H 13 C Si(CH 3 ) 3 H CH 3 CN C(O)CH 3 NH 2 I Br Cl OH F 0,0 0,23 0,88 1,97 2,08 2,36 2,16 2,68 3,05 3,38 4,26 0,0 -2,3 5,7 1,3 29,2 28,3 -20,7 10,0 25,1 49,3 75,4 Uglevodorodlar juda qulay asosiy model sifatida ishlatiladi. 1964 yili Grant va Gol uglevodorod zanjiridagi k-C atomining kimyoviy siljishini nazariy aniqlash usulini taklif etdilar: δ (k-C) = -2,3 + 9,1n α - 9,4 n β - 2,6 n γ + 0,3 n δ Bunda -2,3 - metan C atomining kimyoviy siljish konistantasi, n α k-C atomi bilan bevosita bog’langan, n β , n γ , n δ – k-C atomidan uzoqlashib boruvchi o’rinbosarlar soni. CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -CH 3 n-geksanning C atomlari kimyoviy siljishini hisoblaymiz. Molekula chiziqli simmetrik tuzilishga ega va umumiy C atomlari kimyoviy siljishlari uchta signal beradi:  ( C -1) = -2,3 + 9,1 + 9,4 - 2,6 + 0,3 = 13,5 (13,7)  ( C -2) = -2,3 + 2*9,1+9,4-2,6 + 0,3 = 22,6 (22,7)  ( C -3) = -2,3 +2*9,1 + 2*9,4 - 2,6 = 31,7 (31,7) Рис. 3 . Спектр ЯМР 13 С бензоилгидразона трифторацетилцикло- пентанона H 2 L 1 в растворе CDCl 3 . Siljituvchi reagentlar PMR spektridagi signallarning kimyoviy siljishini paramagnit lantanoidli siljituvchi reagentlar (LSR) ishtirokida bir necha martagacha o’zgartirish mumkin. Eu 3+ , Pr 3+ , Yb 3+ kabi ionlarning 2,2,6,6-tetrametilgeptan- 3,5-dion va 1,1,1,2,2,3,3-geptaftor-7,7- dimetiloktan-4,6-dion bilan hosil qilgan xelat kompleks birikmalari ishlatiladi. E’tiboringiz uchun rahmat !!!

O'xshashlar

Spektral usullar
Yadro reaksiyalari, ularning xillari va mexanizmi
Atom va Yadro tuzilishi haqidagi nazariyalarni vujudga kelishi
XX asr kimyosining xarakterli belgilari va XXI asr kimyosining rivojlanishi
Atom elektron qobiqlarning tuzilishi. Kvant sonlar