Ходим ва иш берувчи уртасидаги бевосита мехнат хукукий муносабатлар

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

144 KB

Ko'chirib olish

Ходим ва иш берувчи ўртасидаги бевосита меҳнат ҳуқуқий муносабатлар Меҳнат ҳуқуқий муносабатлар меҳнатга оид ҳуқуқий муно сабатлар орасида асосий ўрин тутиши юқорида айтиб ўтилди. Меҳнат ҳуқуқий муносабат — ижтимоий-меҳнат муносабат ларининг юридик ифодаси бўлиб, меҳнат бозорида ходим (му- айян касб, малака, лавозимга оид ишни ички меҳнат тартибига амал қилган ҳолда бажарувчи томон) ҳамда иш берувчи (хо димни иш билан таъминловчи, меҳнат шароитларини яратиб берувчи, ходим меҳнатига ҳақ тўловчи томон) ўртасида юзага келувчи ижтимоий ҳуқуқий муносабатлардан иборат. Меҳнат қонунларида назарда тутиб қўйилган субъектив ҳуқуқлар ва унга мос келувчи субъектив мажбуриятлар меҳнат ҳуқуқий муносабат томонлари ўртасидаги муносабатларни ҳуқуқий тартибга солиш имконини беради. Меҳнат ҳуқуқий муносабатларнинг ўзига хос хусусиятлари дан бўлиб қуйидагилар саналади: а) фуқарони муайян корхона меҳнат жамоаси таркибига қўшиб олиниши ва шу туфайли унинг муайян корхона ходими мақомини олишлиги; б) ходим муайян касб, малака, лавозимга оид ишни бажа риши — бу муносабат объекти эканлиги; в) томонлар хатти-ҳаракати ички меҳнат тартиби қоидалари билан тартибга солинишлиги, бу хусусиятлар меҳнат ҳуқуқий муносабатларни бошқа ҳуқуқ соҳасига оид муносабатлардан (фуқаролик) фарқлаш имконини беради. Меҳнат ҳуқуқии муносабатларнинг ўзига хос хусусиятлари- дан бўлиб уларнинг: а) шахсий характердалиги; б) улар ҳақ тўлашга асосланганлиги; в) давомли эканлигида кўзга ташланади. Меҳнат ҳуқуқий муносабатларнинг шахсий эканлиги, энг !ало, меҳнатга оид ҳуқуқлардан фойдаланиш бевосита ходим якка шахс эркига боғлиқлиги, мажбуриятларни қабул 1ишлик ҳам фақат ходимнигина хоҳишига боғлиқлигида, нингдек, ишга қабул қилиш, ҳар бир ходимни бошқаси би- [ алмаштириш, фақат иш берувчи хоҳиши билан ҳал этилиши-кўзга ташланади. Меҳнат муносабатларида жамоа субъектлар ҳнат жамоаси, касаба уюшмаси қўмитаси) қатнашишлиги нат муносабатлари шахсий хусусиятини инкор этмайди ва ҳар м меҳнат муносабати икки томонламалигича қолаверади. Меҳнат ҳуқуқий муносабатларнинг ҳақ тўлашга асосланганли- хусусияти унинг тарафлари ҳуқуқ ва мажбуриятлари меҳнат л тўлашга қаратилган бўлиб, бу норма меҳнат ҳуқуқий муно-нларнинг муҳим таркибий элементи ҳисобланади, бу ҳақда нат

шартномаси тузиш пайтида келишиб олинади. Иқгисодий ондан олганда меҳнат ҳуқуқий муносабатларнинг ҳақ тўлаш :ига қурилганлиги, иш ҳақи тўланиши, унинг миқдори ёллан- ходимни мулкдор, иш берувчи томонидан эксплуатация иниш даражасини акс эттиради. Меҳнат ҳуқуқий муносабатларнинг давомийлиги, муайян ҳажмининг бажариб бўлиниши билан барҳам топмаслиги- Ходим маълум ҳажмдаги ишни бажариши учун эмас, бал-^уайян вазифа, касб, лавозимга оид меҳнат функцияларини I вақг давомида бажариш мақсадида ишга киради, қабул 1нади. Ходимнинг ишда бўлмаслиги, малака ошириш учун илга кетганлиги у билан иш берувчи ўртасидаги меҳнат эсабатлари барҳам топишини англатмайди ва меҳнат муно-глари давом этаверади. Меҳнат ҳуқуқий муносабатларнинг мазмуни 4еҳнат ҳуқуқий муносабатлар меҳнат қонунлари ва меҳнат сабатлари каби икки социал воқеликнинг маҳсули саналади. гат ҳуқуқий муносабатларининг ўрнатилиши бир томондан мнинг, иккинчи томондан иш берувчининг меҳнат жараё-ги амалий фаолиятларини тартибга солишдан иборатдир. УИЛИЙ фаолият меҳнат шартномасини тузиш, меҳнат ша- роитларини таъминлаш ва ҳоказолардан иборат бўлиб, меҳнат муносабатлари мазмунининг моддий томонини ташкил этади. Меҳнат муносабатлари иштирокчиларининг ҳуқуқ ва маж-буриятлари, субъектив ҳуқуқий ҳолат меҳнат муносабатлари-нинг иродавий мазмунидан иборатдир. Ходимнинг ҳуқуқлари ва мажбуриятлари, иш берувчининг ҳуқуқ ҳамда мажбуриятлари меҳнат ҳуқуқий муносабатлар маз-мунининг энг муҳим таркибий қисми, зарур элементидир. Бошқа турдаги меҳнатга оид муносабатлар Меҳнат ҳуқуқий муносабатлар билан боғлиқ равишда юз берадиган меҳнатга оид ҳуқуқий муносабатларнинг бир неча турлари мавжуд бўлиб, уларни алоҳида-алоҳида кўриб чиқамиз. 1. Меҳнатга оид ташкилий бошқарув муносабатлари Меҳнат ҳуқуқи билан тартибга солинадиган муносабатлар-дан бири — корхона меҳнат жамоаси, касаба уюшмалари қўмиталари, иш берувчи вакиллик органлари иштирок этади-ган ташкилий-бошқарув муносабатлари меҳнат ҳуқуқида муҳим ўрин тутади. Бундай ташкилий- бошқарув муносабатлари каса-ба уюшмалари билан давлат органлари ўртасидаги алоқаларни ҳам ўз ичига олади. Бу алоқалар турли даражадаги касаба уюшмалари органлари билан турли давлат органлари орасидаги алоқаларни қамраб олади. Бозор муносабатларига ўтиш шароитида иш берувчилар ва касаба уюшмалари, иш берувчилар ҳамда корхона меҳнат жамоаси меҳнат шароитларини белгилаш ва ўзгартиришга

оид бошқарув муносабатлари муҳим ўрин тутади. Бу ҳуқуқий муно-сабатлар меҳнат ҳуқуқи нормаларининг ижтимоий муносабат-ларини тартибга солишидаги самарадорлигини оширишга қаратилгандир. Корхона иш берувчиси — меҳнат жамоаси, корхона иш берувчиси — касаба уюшмаси тарзидаги турли субъектли муносабатлар шаклидаги ташкилий-бошқарув муносабатлари ёки бевосита ишлаб чиқариш демократиясини ифодалайди. Шу билан бирга бошқарув муносабатларида корхона иш берувчиси устувор мавқега эга бўлади. 1ашкилии Оошқарув муносабатларда корхона иш берувчиси зиммасига муайян мажбуриятлар юклатилади. Бундай муносабат-ларда меҳнат жамоаси ва касаба уюшмалари қўмиталарининг иштирок этиш шакллари турлича бўлиб, қонун ҳужжатларида мустаҳкамлаб қўйилган. Ташкилий бошқарув муносабатлари одатда ишлаб чиқаришни ташкил этиш, бошқариш, локал ҳужжатлар қабул қилиш юза-сидан қарорлар қабул қилиш, меҳнат қонунларини қўллаш за-рурати туфайли юзага келади. Бундай қарорларни қабул қилиш ташаббуси одатда иш берувчидан, баъзан эса касаба уюшмаси қўмитасидан ҳам чиқиши мумкин. Ташкилий бошқарув соҳасидаги ҳуқуқий муносабатларни барҳам топишига олиб келадиган юридик фактлар жумласига ушбу масалага оид аввал амал қилиб келган акт (қарор)ни бе-кор қилиниши ёки бошқа ана шундай қарор қабул қилиниши кабилар киради. 2. Ишга жойлаштиришга оид ҳуқуқий муносабатлар Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 37-моддасида назарда тутилган фуқароларнинг меҳнат қилиш ҳуқуқига эга эканликлари фуқаро ҳуқуқий статусининг муҳим элементлари-цан бири бўлиб, бу ҳуқуқни амалга оширилиши умумий ҳамда махсус юридик кафолатлар воситасида таъминланади. Аҳолини ишга жойлаштириш давлат тузилмалари орқали амалга ошири-цадиган иш билан таъминлаш фаолияти ана шундай юридик кафолатлардан бири бўлиб ҳисобланади. Мамлакатимизда ишга жойлаштириш фаолияти билан луғулланувчи давлат органлари сифатида Ўзбекистон Меҳнат за аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирлиги ва унинг ви- юятлар, туман (шаҳар)лардаги маҳаллий меҳнат бўлимлари фаолият юритадилар. Ушбу муносабат мазмуни ҳуқуқ ва мажбуриятларнигина эмас, меҳнат органи томонидан фуқарони иш билан таъминлашга қаратилган аниқ ҳаракатлар қилинишини, Ш1 топиб бериш имкони бўлмаганда эса уни ўқитиш — янги сасбга ўргатиш, моддий жиҳатдан қўллаб-қувватлашни ҳам ўз ичига олади. Ишга жойлаштиришга оид бўлган ҳуқуқий муносабатлар фуқаро ўзига иш излай бошлаши муносабати билан юзага келади ва ўзаро боғлиқ, аммо нисбатан мустақил бўлган қуйидаги ҳуқуқий муносабатларни қамраб олади:

а) ишга жойлаштириш органи билан иш сўраб мурожаат қилган фуқаро ўртасидаги муносабатлар; б) ишга жойлаштириш органлари билан иш кучига муҳтож бўлган корхона — ташкилотлар ўртасидаги муносабатлар; в) ишга юборилган фуқаро билан корхона — ташкилот ўртасидаги муносабатлар. Фуқаро билан ишга жойлаштириш органлари ўртасидаги ҳуқуқий муносабатлар пайдо бўлиши ягона юридик фактга — фуқаронинг иш сўраб мурожаат қилишига асосланади. Ишга жойлаштириш органи мурожаат қилган фуқарони рўйхатга олиши, мақбул келадиган ишни топишида амалий ёрдам кўрсатиши лозим бўлади. Ҳозирги пайтда ишга жойлаштириш органлари билан корхона, ташкилотлар ўртасидаги ҳуқуқий муносабатлар етарли даражада тартибга солинган бўлиб, унинг асосий мақсади қўнимсизликни камайтириш, меҳнат ресурсла-ридан тўла ва оқилона фойдаланишга кўмаклашишдан иборат. Амалдаги қонунчиликка мувофиқ ишга жойлаштириш органлари иш берувчиларга нисбатан маъмурий-ҳуқуқий ваколатларга эга бўлмаган ҳолда одатда, воситачилик вазифасини бажарадилар. Фуқарони ишга юбориш ҳақида ишга жойлаштириш акти икки томонлама ҳуқуқий хусусиятга эга бўлиб, биринчидан тавсиявий характерга эга бўлса, иккинчидан мажбурий кучга эга бўлади. Ишга юборилган фуқаро билан корхона, ташкилот ўртасида ишга қабул қилиш юзасидан пайдо бўладиган ҳуқуқий муносабатлар ишга жойлаштиришга оид меҳнат ҳуқуқий муносабатларнинг якунловчи босқичи ҳисобланади. Фуқаронинг ишга қабул қилиниши ёки юборилган корхонада ишлашдан бош тортиши билан ишга жойлаштиришга оид муносабатнинг барҳам топишига сабаб бўлади. 3. Ишлаб чиқаришнинг бевосита ўзида кадрларни тайёрлашга оид ҳуқуқий муносабатлар Корхонани ривожлантириш, замонавий техника ва техно-логияларни жорий этиш зарурати туфайли корхона мулкдори, иш берувчиси ходимларининг касбий тайёргарлигига мунтазам равишда эътибор бериши лозим бўлади. Ходимларни касбий тайёрлаш жараёнида шогирдлик, малака ошириш, таълимга раҳбарликни амалга ошириш билан боғлиқ бўлган уч турдаги ҳуқуқий муносабатлар юз беради. Шогирдликка оид муносабатлар фуқаро ва иш берувчи ўртасида тузиладиган шартнома асосида юз бериб, унга кўра иш берувчи фуқаронинг янги касбни эгаллаши учун якка, бригада ёки махсус курсларда таълим олишини ташкил этадидаълим та-мом бўлгач эса тегишли касб бўйича иш билан таъминлайди. Фуқаро эса ўзи учун янги касбни эгаллаш, таълим муддати тамом бўлгач эса ушбу корхонада ишлаш мажбуриятини олади. Шо-гирдлик шартномаси ўз

меҳнат фаолиятини эндигина бошлаган шахслар билан ҳам, меҳнат фаолияти билан шуғулланиб келган шахслар билан ҳам тузилиши мумкин. Шогирдлик шартномаси билан меҳнат шартномаси ўртасида ўхшаш томонлар кўп бўлиб, ҳар иккиси ҳам корхона меҳнат жамоаси доирасида, ички меҳнат тартибига амал қилган ҳолда юз беради. Бироқ, шогирдлик муносабати таълим олиш, касб ўрганиш билан боғлиқ бўлса, меҳнат шартномаси аниқ меҳнат вазифаларини бажариш, иқтисодий натижага эришиш зарурлиги билан боғлиқ бўлади. Одатда, шогирдлик муносаба-ти меҳнат муносабатлари вужудга келишидан олдин юз беради. Кадрларни тайёрлаш малака ошириш орқали ҳам амалга оширилиши, шу билан боғлиқ меҳнат ҳуқуқий муносабатлар юз бериши мумкин. Малака оширишга оид ҳуқуқий муноса- батлар билан шогирдлик муносабатлари ўртасида ўхшашлик билан бир қаторда фарқлар ҳам мавжуд. Малака ошириш му-носабатлари амал қилиб турган меҳнат шартномаси доирасида амалга оширилади. Шогирдларга раҳбарлик қилиш билан боғлиқ муносабатлар малакали ходим билан иш берувчи ўртасида тузилади ва унга кўра малакали ходим шогирдларни касбга ўргатиш мажбурия-тини олади, шу билан боғлиқ қўшимча ҳуқуқларга эга бўлади. 4. Меҳнат муҳофазаси ва меҳнат қонунларига амал қилшшши устидан назорат қилишшш билан боғлиқ ҳуқуқий муносабатлар Меҳнат муҳофазаси устидан самарали назоратни таъмин-лаш ҳар бир давлат олдида турган муҳим вазифалардан санала-ди. Меҳнат муҳофазаси устидан назорат қилишга оид муносабатларнинг субъекти бўлиб, назорат органи сифатида махсус ваколатга эга бўлган давлат органлари, касаба уюшмалари, мажбуриятга эга бўлган томон сифатида эса корхона, муассаса, ташкилотлар, уларнинг мансабдор шахслари саналади. Назорат фаолияти ҳар доим кафолатлаш функциясини бажариб, ходим-ларни хавфсиз ва соғлом меҳнат шароитларида нормал ишлаш-ларини таъминлашга қаратилади. Назорат олиб бориш фаолияти давомли фаолият бўлиб, корхона лойиҳалаштирилаётган пайтдан бошланиб, то корхона ишлаб чиқариш фаолиятини бутунлай тўхтатмагунича давом этади. Назоратга оид ҳуқуқий муносабат ўз мазмунига кўра ҳуқуқ ва мажбуриятлар йиғиндиси билан бир қаторда томонларнинг меҳнат шароитини яхшилаш бўйича амалга оширадиган ҳаракатларни қамраб олади. Бундай ҳуқуқ ва мажбуриятлар Меҳнат Кодексида, меҳнат муҳофазаси тўғрисидаги Крнунларда, бошқа қонун ҳужжатларида белгилаб қўйилган. Корхона ва ташкилотларда меҳнат муҳофазаси устидан назорат қилиш билан бир қаторда меҳнат қонунларига риоя этилиши устидан назорат қилиш фаолияти ҳам амалга оширилади. Ушбу ҳуқуқий муносабат прокуратура, бошқа махсус назорат органлари, касаба уюшмалари

томонидан олиб бориладиган қонунчиликни назорат қилиш ишлари оқибатида вужудга келади. Мазкур назорат фаолиятининг мақсади меҳнат қонунларининг бузилишига йўл қўймаслик, қонунбузарлик содир этилганда эса айбдорларни топиш — жазолаш орқали ходимлар ҳуқуқларига ри-оя этилишини таъминлашдан иборат. Бундай назорат объекти бўлиб корхона ва ташкилотлар, уларнинг таркибий бўлаклари, корхоналар мансабдор шахсларининг кундалик фаолиятлари ҳисобланади. Корхона, ташкилот иш берувчилари назорат қилувчи ор-ганлар фаолиятига ҳалақит бермасликлари лозим. Назорат якунлари бўйича тегишли ҳужжатлар (далолатнома, маълумотнома) тузилади. 5. Меҳнат низоларини ҳал этиш юзасидан ҳуқуқий муносабатлар Меҳнат муносабатлари жараёнида ходим ва иш берувчи ўртасида юз берадиган ихтилофларни ҳал этиш билан боғлиқ тарзда меҳнат низолари ҳамда уларни кўриб, ҳал қилишга оид ҳуқуқий муносабатлар юзага келади. Бу муносабатлар меҳнат муносабатларидан ҳосил бўлиб, меҳнат муносабатлари давомида юзага келади. Ўзбекистон Республикаси Меҳнат Кодексиинг 259-модцасига кўра якка меҳнат низоси, бу - иш берувчи а ходим ўртасида меҳнат тўғрисидаги қонунлар ва бошқа нор-[атив ҳужжатлар, меҳнат шартномасида назарда тутилган [еҳнат шартларини қўллаш юзасидан келиб чиқадиган келиш- [овчиликлардир. Ўзбекистон Республикаси Меҳнат Кодексининг 260-моддасида йтилишича, якка меҳнат низолари: - меҳнат низолари комиссиялари; - туман (шаҳар) судлари; - қонунда махсус кўрсатилган ҳолларда бўйсуниш тартиби-;а юқори турувчи органлар тамонидан; - меҳнат шартларини белгилаш, ўзгартиришга оид жамоага ;оир меҳнат низолари махсус тузиладиган органлар тамонидан :ўриб чиқилиши мумкин. Ҳуқуқий муносабатни вужудга келишига сабаб бўладиган эридик факт бўлиб, якка меҳнат низолари бўйича манфаатдор :одимнинг, жамоага доир меҳнат низолари бўйича эса тегишли омонни (иш берувчи ёки ходимлар вакиллик органи) низони [ўриб чиқишни сўраб қилган мурожаати ҳисобланади ва вако-гатли орган томонидан зарур процессуал ҳаракатлар бошлани ши га сабаб бўлади. Мазмунига кўра бундай ҳуқукий муносабатлар якка ёки жамоа-а доир меҳнат низоларини кўрилиши билан фаркланади. Меҳнат шзоларини кўриш билан боғлиқ процессуал муносабатлар да-юмли муносабатлардан бўлиб, низони кўриб ҳал этган орган [иқарган қарор

(ҳал қилув қарори, ажрим) қонуний кучга ки-)иши бу муносабатларни барҳам топишига олиб келувчи юри-(ик факт бўлиб ҳисобланади. Меҳнат ҳуқуқий муносабатларнинг келиб чиқиши, ўзгариши ва бекор бўлиши Меҳнат ҳуқуқий муносабатлар бошланғич нуқтасига ва ўз ин-гиҳосига эга. Ҳатто бу муносабатлар ўз риюжланиши жараёнида ^згартирилиши ҳам мумкин. Меҳнат муносабатлари юз бериши, ^згариши ёки барҳам топиши билан боғлиқ бўлган юридик факт-тар қонунчилик нормалари билан назарда тутилган. Меҳнатга оид ҳуқуқий муносабатларнинг юзага келиши крида тариқасида меҳнат шартномаси (контракти) тузилиши, унда икки томоннинг хоҳиш-иродаси, ходимнинг ишга кириш истаги, иш берувчининг эса ишга қабул қилишга рози эканли-ги билан боғлиқ бўлади. Иш жойларининг квоталаниши, брон қилиниши, танлов, сайлов ўтказилиши муносабати билан юзага келадиган меҳнат ҳуқуқий муносабатлари мураккаб таркибли юридик фактларга асосланади. Меҳнат ҳуқуқий муносабатларни вужудга келиш асослари икки хил аҳамиятга эга бўлиб, биринчидан ходимни меҳнат жамоасига кўшилиш тартибини белгиласа, иккинчидан меҳнат функциялари, касб ва лавозим учун тўланадиган иш ҳақи турини аниқлашга қаратилган бўлади. Меҳнат шартларининг ўзгаришига ҳам шартномавийликка асосланган юридик фактлар асос бўлади. Амаддаги қонунчиликка кўра ходимни бошқа ишга ўтказиш ходим ва иш берувчининг ўзаро розилиги билангина амалга оширилиши мумкин (бир томонлама тарзда амалга оширилишига қонунга кўра йўл қўйиладиган махсус ҳоллардан ташқари). Мавжуд меҳнат қонунчилиги меҳнат шартномасини бекор қилишликни шартнома асосида ҳам, тарафлардан бирининг талаби билан ҳам юз беришини кўзда тутади. 7. ТАЪТИЛЛАР (ОТПУСКАЛАР) Йиллик меҳнат таътили бериш _________—___________________га 200__. йил (фамилияси, исми) (касби, лавозими) „__ й __________дан 200__йил „ __"___________ гача ҳақиқатда 200__ 200__-йилларда ишлаган вақти учун_______иш кунидан иборат навбатдаги меҳнат таътили берилсин, Асос:__________________нинг аризаси, 200__йил учун таътиллар жадвали, Меҳнат кодексининг 134, 143, 144-моддалари. Буйруқнинг нусхасини олдим: _________ ___________

(имзо) (сана) Ходимлар йиллик меҳнат таътилларидан, фойдала-нишлари учун мулкчилик шаклидан қатъий-назар, кор-' ҳона, муасасса, ташкилот билан меҳнат муносабатлари-да бўлишлари зарур. ■ -''■ Ииллик меҳнат таътилида бўлган ходимларнинг иш жойлари (вазифалар<и) сақланиб қолади. Бу даврда. ходимларни бошқа ишга ўтказиш, иш берувчи ташаббу-си билан ишдан бўшатишга йўл қўйилмайди.; (Корхо-на, муассаса, ташкилот тугатилган ҳоллар б.ундан муе- тасно). . МКнинг 134, 139-моддаларига кўра, ходимларга ҳар иили олти кунлик иш ҳафтаси ҳисобида камида 15 иш кунига тенг муддат билан таътил берилади. Таътил; муддатини ҳисоблаганда дам олиш ва байрам кунларге таътил муддатини белгилашда ҳисобга олинмайди. МКнинг 144-моддаси талабларига асосан, йиллик таътил бёриш навбатини иш берувчи касаба уюшмаси қўмитаси ёки ходимларнинг бошқа вакиллик органи би-лан келишиб тасдиқланадиган жадвалга мувофиқ бел-гилайди. Меҳнат таътили бутун йил давомида исталган вақтда берилади. Бунда ходимларнинг истаклари,. ҳамда қорхона, муассаса ташкилотнинг маромли ишини таъ-минлаш манфаатлари ҳисобга олинади. Таътиллар бериш жадвали календарь йил бошланишидан кечиктирилмай тасдиқланади. Меҳнат шартномаси бекор қилинганда ходимга фойдаланилмаган барча йиллик асосий ва қўшимча таътиллар учун пуллик компенсация тўланади. Ходимларга иш даврида, уларнинг хоҳишига кўра йил~ лик таътилнинг ушбу Кодекснинг 134-моддасига белги-ланган энг оз муддатидан (ўн беш иш кунидан) ортиқ-ча қисми учун пуллик компенсация тўланиши мумкин» Ижтимоий таътилларнинг барча турларидан, шунинг-дек, ушбу Кодексиинг 137 ва 138- моддаларида назарда тутилган қўшимча таътиллардан асли ҳолида фой-даланилади ва уларни пуллик компенсация билан ал-маштиришга йўл қўйилмайди- Ходимларга ишнинг биринчи йилида таътил шу корхона, муассаса, ташкилотда узлуксиз олти ой ишлагандан кейин берилади. Таътил олиш ҳуқуқини берадиган меҳнат стажига қуйидагилар киради: иш йили давомида ҳақиқатда ишланган вақт; ходим ҳақиқатда ишламаган бўлса ҳам, лекин унинг иш жойи (лавозими) сақлангаи вақт, бундан болани ларваришлаш учун қисман ҳақ тўланадиган таътил ва -иш ҳақи сақланмаган ҳолда бериладиган муддати ИККЙ ҳафтадан кўп бўлган таътиллар мустасно;

меҳнат шартномаси ғайриқонуний равишда бекор қи-линганлиги ёки ходим ғайриқонуний равишда бошқа ишга ўтказилганлиги натижасида қилинган ҳақ тўла-мадиган мажбурий прогул вақти, башарти ходим кейин-чалик аввалги ишига тикланган бўлса; тармоқ келишувлари, жамоа шартномалари ва корхонанинг ўзга лоқал ҳужжатлари, меҳнат шартнома-«ининг шартларида назарда тутилган бошқа даврлар. Жамоа шартномасида, корхонанинг бошқа лоқал. ҳужжатида, меҳнат шартномасида хусусан иш ҳақи сақланмаган ҳолда бериладиган муддати икки ҳафта-дан кўп бўлган таътил вақтини ҳам йиллик асосий таътилни олиш ҳуқуқини берадиган меҳнат стажига қўшиш назарда тутилиши мумкин. Меҳнат гўғрисидаги қонунлар ва бошқа норматив %ужжатларда йиллик қўшимча таътилларни олиш ҳу-қуқини берадиган иш стажини ҳисоблаб чиқаришнинг алоҳида қаидалари назарда тутилиши мумкин. 18 ёшга тўлмаган ишчи ва хизматчиларга меҳнат таътили бериш _^________________ — _______________200__ йил < (фамилияси, исми) (касби, лавозими) «_»_____________дан 30 кун муддатга меҳнат таътили .берилсин. Ишга чиқиш вақти 200__ йил «__» ________ _________дан. Асос:_________________нкнг аризаси, 200__ йил учун таътиллар лсадвали. МҚнинг 134, 135, 244-модда-лари. Буйруқ билан танишдим:______;_______ ______________ Меҳнат кодексининг 244-моддасига мувофиқ 18 ёш га тўлмаган ишчи ва хизматчиларга ҳар йилги таътил ёз пайтида ёки уларнинг хоҳишига қараб, йилнинг ис- талган вақтида берилади. Башарти шу йил ходим 18 ёш га тўлмаган 18 ёшга тўлгунга қадар бўлган иш стажи уч.ун—-30 календарь кун ҳисобидан. 18 ёшга тўлгандав .кейинги иш стажи учун эса — умумий тартибда ҳисоб-лаб чиқарилади. , Таътилдан фойдаланмаган ўсмирларга, ишдан бў-шаган ҳоллардан ташқари, таътилни пуллик компейса-ция билан алмаштиришга йўл қўйилмайди. Қўшимча меҳнат таътили бериш Ҳар йилги қўшимча меҳнат таътиллари қуйидаги-ларга берилади: меҳнат жараёнида соғлиғига физикавий,, кимёвив, биологик ва ишлаб чиқаришнинг бошқа зарарли омил-лари таъсир этадиган ходимларга ноқулай меҳнат ша-роитида ишлаганликлари учун йиллик қўшимча таътил берилади. Корхоналарда қўшимча таътил олиш ҳуқуқини бе-рувчи ишлар, касблар ва лавозимлар рўйхати, таътил-ларнинг муддати, уларни берин. тартиби ва шартлари тармоқ келишувлари,

жамоа шартномаси билан (агар улар тузилмайдиган бўлса, — касаба уюшмаси қўмита-си ёки ходимларнинг бошқа вакиллик органи билан ке-лишиб иш берувчи томонидан Узбекистон Республикаси. Меҳнат вазирлиги ва Узбекистон Республикаси Соғлиқ-ни сақлаш зазирлиги тасдиқлайдиган меҳнат шароит-ларини баҳолаш услубиёти асосида белгиланади. Ишнинг алоҳида тусга эга эканлиги, шунингдек, ўта зарарли ва ўта оғир_ меҳнат шароити учун қўшимча таътилнинг энг кам муддати, уни бериш шартла^ри ва тар-тиби Узбекистон Республикаси ҳукумати томонидав белгилаб қўйилади. Қонунчиликка кўра қўшимча меҳнат таътили одат-да асосий йиллик меҳнат таътилига қўшиб берилади. Кодекснинг 134-моддасида белгиланганидек, йиллик таътил муддати ўн беш иш кунидан иборат миқдорда белгиланган бўлса, қўшимча таътиллар қонунчиликда белгиланган миқдорда маълум касб ва лавозимларда ишлайдиган ходимларга асосий йиллик меҳнат таътилига қўшиб берилади. Кодекснинг 136-моддасида қўр-сатиб ўтилган ходимларга йиллик меҳнат таътили бе-рилаётганда буйруқ қуйидаги тартибда берилади: - ; " .," ______________— , _________ га 200__йил (фамилняси, исми) (касби, лавозими), 48 «- —»_____________дан бошлаб 15 иш кунидан иборат 200— 200—-йилларда ҳақиқатда ишлаган вақти учун навбатдаги меҳнат таътили берилсин ва зарарли меҳнат шароитларида ишлаётганлиги (ёки ушбу корхонада' узоқ муддат ишлаганлиги, иш куни меъёрланмаганлиги ва ҳоказо) сабабли______иш кунидан иборат қўшимча таътил берилиб, йиллик меҳнат таътили_______иш ку- нидан иборат қилиб белгилансин. Ишга чиқиш вақти 200_— йил «___»__________дан- Аоос:___________________нинг ариззси, 200__йил учун таътиллар жадвали, МКнинг 134, 136, 140-модда-лари. Буйруқ билан танишдим:_____________ ______________ (имзо) (сана) Меҳнат таътилини узайтириш (бошқа муддатга кўчириш) ________________.—________:____________меҳнат гаътили- (фамилияси, исми) (касби, лавозими) вақтида давлат ва жамоат вазифаларини бажаришга жалб қилинганлиги (меҳнат қобилиятини йўқотганли-ги) туфайли меҳнат таътилидан тўлиқ -фойдалана ол-маганлиги сабабли, фойдаланилмаган иш кунидан иборат меҳнат таътили 200__йил «__»__________

________дан узайтирилсин (бошқа вақтга кўчирилсин). Асос:___________________нинг аризаси, чақирув қоғози (касаллик варақаси ва ҳоказо), МКнинг 145-мод-даси. Буйруқ билан танишдим:____________________________ (имзо) (сана) Йиллик ва қўшимча таътиллар даврида ходим меҳ-нат қобилиятини вақтинча йўқотган ёки давлат ё жамоат вазифаларини бажаришга жалб қилинган тақ-дирда, шунингдек, қонунчиликда кўзда тутилган бошқа ҳолларда таътил узайтирилиши ёки бошқа вақтга кўчирилиши лозим. Ходимнинг вақтинча меҳнатга қобилиятсизлиги ёки 1авлат ё жамоат вазифаларини бажаришга жалб этил--анлиги «туфайли йиллик таътили бошқа вақтга кўчи-)илганда, унга бу давр учун иш ҳақи тўланади. Иш ҳақи сақланмаган ҳолда таътил бериш ______________—__________ - га оилавий шароитини (фамилиясн, исми) (касби, лавозими) ^исобга олган ҳолда 200__ йил «__»_____________дан Зошлаб_______кун муддатга иш ҳақи еақланмаган ҳол- ;а таътил берилсин. кос: __________нинг аризаси, МҚнинг 150-моддаси. б уйруқ билан танишдим:_____________ ______________ (имзо) (сана) Иш ҳақи сақланмаган ҳолда бериладиган таътйл !а унинг муддатлари ишлаб чиқариш имкониятларини, аътилга бўлган эҳтиёжни ҳисобга олиб иш берувчи то-донидан белгиланади. Масалан, бундай таътиллар ни-соҳга кириш пайтида, беморларни парвариш қилиб ту->иш зарур бўлган ва бошқа вақтларда берилиши мум-;ин. Оилавий еабабларга кўра бериладиган қисқа муд-[атли таътил йиллик таътил олиш ҳуқуқини берадиган ^еҳнат стажига киради. Кодексда бевооита кўзда тутилган ҳолларда ходиМ-[арга узоқроқ муддатга иш ҳақи сақланмаган ҳолда аътил берилиши мумкин, жумладан, иш ҳақи сақлан-1аган ҳолда икки ва уч йилга аёлларга болани парва-ишлаш юзасидан таътил бериш (МКнинг 234-модда-и), ўқув юртларига кириш имтиҳонлари топшириш чун ходимларга бериладиган таътиллар (МКнинг 252, 54, 256-моддалари), ижодий таътиллар (МКнинг 258-юддаси), ҳомиладорлик ва туғнш таътиллари (МКнинг 33-моддаси) ва ҳ. з. Аёл ходимга ҳомиладорлик ва туғиш таътили бериш __________________ — ___ . ________________га 200__ йил

(фамилияси, исми) (касби, лавозими) __ » ___________дан бошлаб 200__ йилнинг «__ » 0 _^-----------кунигача 70 календар кунидан иборат ҳоми- ладорлик таътили ва 56 календар кунидан иборат ту-ғиш таътили берилсин. Асос:—;_________нинг аризаси, тиббиёт муассасасининг меҳнатга қобилиятсизлик варақаси, МКнинг 233- ,. моддаси. Буйруқ билан танишдим:._____________ ______________ _______ (имзо) (сана) Қоидага кўра ҳомиладорлик таътилининг муддатв календар кунлар билан ҳисобланади, шунинг учун бун-дай таътил ҳисобига иш кунлари билан биргаликда дам-олиш ва байрам кунлари ҳам киради. Туғиш таътилининг муддати ҳам календар кунлар билан ҳисобланади. Ҳомиладорлик таътили каби туғиш таътилида ҳам давлат ижтимоий суғуртаси бўйича на-фақалар тўланади. Меҳнат кодексининг 233-моддаси 2-қ»смига кўра, ҳомиладорлик ва туғиш таътилларк жамланган, ҳолда ҳисоблаб чиқилиб, туғишга қадар амалда бўлган бундай таътилнинг неча кунидан фойда-ланилганидан қатъи-назар аёлга тўлиқ берилади. Кодексининг 231-моддасига асосан, ҳомиладорлик, туғиш ва болани парваришлаш таътилларига йиллик таътил ҳам қўшиб берилиши мумкин. Ҳомиладорлик ва туғиш таътилидан олдин ёки бево-сита ундан кейин ёхуд болани парваришлаш таътили тугагандан сўнг, аёлга унинг аризасига кўра ушбу кор-хона, ташкилот, муассасада ишлаш стажидан қатъи-назар йиллик меҳнат таътили берилади. У ҳолда буйруқ; қуйидаги тартибда чиқарилади: Аёл ходимга ҳомиладорлик, туғиш ва йиллик таътил бериш :___________________—_________________га 200__■ йил (фамилияси, исми) (касби, лавозими) «__»____________дан 200__ йил «__»________ . гача 70 календар кунидан иборат ҳомиладорлик ва 56 иш кунидан иборат туғиш таътили берилсин. Унинг истаги- га кўра _________ иш кунидан иборат меҳнат таътили ҳомиладорлик ва туғиш таътилига қўшиб берилсин. с:______________нинг аризаси, тиббиёт муассасаси- нинг каеаллик варақаси, МҚнинг 231, 234-модда- лари.

йруқ билан танишдим:______________________ (имзо) (сана) Аёл ходим ҳомиладорлик ва туғиш, ҳамда йиллик ^нат таътилидан сўнг иккиёки уч йил муддатга бо-1И парваришлаш юзасидан таътил олишга МҚнинг -моддасига мувофиқ ҳақлидир. Худди шу тартибда янги туғилган болаларни бево-а туғруқхонадэн фарзандликка олган ёки болалар-васий қилиб белгиланган шахсларга бола фарзанд-;ка олинган (васийлик ^белгиланган) кундан бошлаб бола туғилган кундан 56 календар кун ўтгунга қадар 1ган даврда давлат ижтимоий суғуртаси бўйича на- қа тўлаган ҳолда таътил берилади ва уларнинг хо-пига кўра, бола уч ёшга тўлгунга қадар болани пар-шшлаш учун қўшимча таътиллар МКнинг 235-мод-:ига мувофиқ берилади. Болани парваришлаш бўйича нафақа тўланадиган таътил бериш _______________—___________________га 200__йил (фамилияси, исми) (касби, ларозими) _»__________________дан икки йил муддатга болани зваришлаш бўйича нафақа тўлададиган таътил бе- 1син. Ишга чиқиш вақти 200__йил «—»_______дан. эс:__________нинг аризаси, УР МҚнинг 234-моддаси. йруқ билан танишдим:_________________ : ___________ (имзо) (сана) Болани парваришлаётган шахснинг хоҳишига кўра, 1ани парваришлаш бўйича таътил вақтида улар тў-^сиз иш куни шароитида ёки уйда ишлашлари мум- I . Бунда улар болани парваришлаш бўйича, қисман ^ тўланадиган таътил даврида нафақа олиш ҳуқуқи-сақлаб қоладилар. -Ушбу турдаги таътиллар умумий узлуксиз иш стажи, шунингдек, мутахассислик бў- ла. иш стажи ҳисобига киритилади, лекин кейинча-к йиллик ва қўшимча таътил олиш ҳуқуқини берув-стажга кирмайди. Аёлнинг аризасига биноан бола уч ёшга етгунга қа-дар уни парваришлаш бўйича, икки йилдан ошадиган вақт учун иш ҳақи сақланмаган ҳолда унинг истагига кўра қўшимча таътил берилади, масалан: Иш ҳақи сақланмаган ҳолда болани парваришлаш бўйича қўшимча таътил бериш ______—___________________ га 200 __. йил (фамилияси, исми) (касби, лавозими) «__»________________дан боласи 2 ёшга етгунга қадар парваришлаш бўйича қисман ҳақ тўланадиган таътил тугаганлиги ва қўшимча таътил бериш ҳақида ариза берганлиги сабабли, 200__йил «__»______________дан

фарзанди 3 ёшга етгунга қадар иш ҳақи сақланмаган ҳолда қўшимча таътил берилсин. Асос:______________нинг аризаси, Узбекистон Респуб- ликаси МҚнинг 234-моддаси 2-қисми- Буйруқ билан тапишдим:____________________________ (имзо) (саиа) Болани парваришлаш бўйича таътил вақтида ходим-нинг иш жойи (вазифаси) сақланиб қолади. Аёл болани парварйшлаш бўйича таътили ёки қўшимча таътили - тугамасдан ишга чиқиш ҳуқуқига эга. Юқорида баён этилган қўшимча таътил аёл ходим-нинг ўз аризасига -биноан бевосита ҳомиладорлик ва туғиш таътилидан кейин берилади. Агар аёл ҳомила-дорлик ва туғиш таътилидан кейин йиллик таътилдан фойдаланмаган бўлса, қўшимча таътил тугагандан сўнг унинг йиллик меҳнат-таътили берилиши шарт. Қонуннинг мазмунига кўра, бола икки ёшга етгунга қа-дар аёлларга болани парвариш қилиб туриш учун нафақа тўланадиган таътилёки шундай мақсадда бола уч ёшга етгунгача иш ҳақи сақланмаган ҳолда қўшимча таътиллар бериш иш берувчининг фақат ҳуқуқи эмас, балки мажбурияти ҳам бўлиб ҳисобланади. Шунинг учун аёл бундай таътиллар беришни сўраб мурожаат этган ҳолда иш берувчи унинг аризасини рад этиши мумкин эмас. Бу ҳар иккала турдаги таътиллар (бола икки ёшга етгунга қадар қисман ҳақ тўланадиган ва бола уч ёшгагунга қадар иш ҳақи сақланмаган ҳолдаги қўшимча ътиллар) йиллик меҳнат таътиллари олиш ҳуқуқйни радиган стажга қўшилмайди. Бундай вақтда аёлга ллик меҳнат таътили берилиши лозим бўлган иш :ли шу қўшимча таътиллар муддатига (2—3 йилга) айтирилади. 8. АРИЗАЛАР НАМУНАЛАРИ Номуайян муддатга ишга қабул қилишда (корхона номи) раҳбари_________________________ (фамшшяси, исми) (аризаберувчининг вазифаси) томонидан- АРИЗА Мени_______________________ га _______ (цех, бўлинма номи) (вазифа номи) зифасига ишга қабул қилишингизни сўрайман. ____________ 200__йил «__»_________________, (имзо) (саиа) -

$Муайян муддатга ишга қабул қилишда (корхона номи) раҳбари_____________________га (фамилияси, исми) (ариза берувчи фамилияси, исми) ; томонидан. АРИЗА Мени_____________________га_____________________ (це\, бўлинма номи) (вазифа номи) зифасига 200__йил » ___"_________кунидан,200 йил қилишингизни сўрайман. . кунигача ишга қабул (имзо) 200__йил „ ___" Муайян ишни бажариш вақтига мўлжаллаб ишга қабул қилишда раҳбари_ (корхона номи) (фамилияси, исми) га (ариза берувчи фамилияси) томонидан. АРИЗА Мени (цех, бўлинма номи) га (вазифа номи) . ни бажариш учун. вазифасига________________________, (бажариладиган ишнинг номи) 200__ йилнинг «__»___________________кунидан 200__- йилнинг «__» _____кунигача ишга қабулз қилишингизни сўрайман. 200— йил «__» (имзо) (сана) МЕҲНАТ ШАРТНОМАСИНИ УЗГАРТИРИШ Бошқа доимий ишга ўтказишда раҳбари (корхона номи)$

(фамилияси, исми) га (ариза берувчшшнг вазифаси) (фамилияси, исми) дан АРИЗА 1ен ўз розилигимга кўра______________га_________ (цех, бўлинма (вазифа иоми) номи) . . ;фасига доимий ишга ўтказишингизни сўрайман. ______________ 200__йил «__»___________ (имзо) (сана) Ходимнинг ташаббуси билан вақтинча бошқа ишга ўтказишда (корхона номи) раҳбари_______________________га (фамилияси, исми) (ариза берувчининг вазифаси) ____________________________.дан (фамилияси, исми) АРИЗА Нени ____________________сабабли вақтинчалик (узрли сабаб номи) датга_________ойга______________га_____.________ (цех, бўлинма номи) (вазифа номи) ифасига бошқа ишга ўтказишингизни сўрайман. ________________ 200__йил «__»______________ (имзо) (сана) Ходимнинг вақтинча бошқа ишга ўтказиш ҳақидаги им-оси, агар бу илтимос узрли сабаблар туфайли :иб чиққан ва бундай иш корхонада мавжуд бўлса, берувчи томонидан қаноатяантирилиши керак. Вақтинча бошқа ишга ўтказиш учун узрли сабаблар [хати, шунингдек, бошқа ишга ўтказилганда меҳнат-ҳақ тўлаш тартиби жамоа шартномасида белгилаб шлиши мумкин, агар бундай шартнома тузилмаган 1са, — иш берувчи томонидан ходимларнинг вакиллик ■ани билан келишиб белгиланади. Ходимларнингхоғлиги ҳолатига кўра вақтинча енгил-<; ёки ноқулай ишлаб чиқариш омилларининг таъси-

ридан холи бўлган ишга ўтказиш, шунингдек, ҳомила-дор аёлларни ва икки ёшга тўлмаган боласи бор аёл-ларни вақтинча ана шундай ишга ўтказиш МКнинг тегишинча 218, 226 ва 227-моддаларида назарда тутил-ган тартибда амалга оширилади. МЕҲНАТ ШАРТНОМАСИНИ БЕҚОР ҚИЛИШ Ходим ташаббуси билан меҳнат шартномасини бекор қилиш (корхона номи) ХУ раҳбари________________________ га (фамилияси, исми) ____________________________, дан (ариза берувчининг вазифаси) (фамилияси, исми) А Р И 3 А Мени ўз хоҳишимга кўра 200_йил » ___"_______дан бошлаб ишдан бўшатишингизни сўрайман. ._________________ 200_ йил „___"___________ (имзо) (сана) Ходим номуайян муддатга тузилган меҳнат шартно-масини ҳам, муддати тугагунга қадар муддатли меҳнат шартномасини ҳам, иккй ҳафта олдин иш берувчини ёзма равишда огоҳлантириб бекор қилишга ҳақлидир. Огоҳлантириш муддати тугагандан сўнг ходим ишни тўхтатишга ҳақли, иш берувчи эса, ходимга меҳнат дафтарчасини бериши ва у билан ҳисоб-китоб қилиши шарт- Ходим билан иш берувчи ўртасидаги келишувга би,-ноан меҳнат шартномаси огоҳлантириш муддати туга-масдан олдин ҳам бек'ор қилиниши мумкин. Ишдан бўшатиш ҳақидаги аризани қайтариб олишда (корхона номи) .. ,_ раҳбари______________________га (фамилияси, исми) (ариза берувчининг вазифаси) ,_____________________________ даш (фамилйяси, исми) АРИЗА ________ сабабли ва қонунда белгиланган 2 ҳаф- баб кўрсатилади) :ик огоҳлантириш муддати ҳали тугамаганлйгини обга олиб, 200__ йил «__.»_______________кунидагн

ташаббусим билан меҳнат шартномасини бекор қи-и ҳақидаги аризамни ўз кучини йўқотган, деб ҳисоб-иингизни еўрайман. . /_____________200__йил «__»________________ _ (имзо) - ■ ■ .. ,■; ., (сана) Ходим ўз ишини давом эттиришининг имкони йўқлиги сабабли (корхона номи) '•'■' раҳбари______________________ га (фамилияси, исми) (ариза берувчининг вазифаси) ________________________________________ДЭН. (фамилияси, ИСА ? И ) АРИЗА Мен қарилик пенсиясига чиқаётганлигим сабабли. )_ йил «__ » __________дан ишдан бўшатишингизни- >айман. _______________ 200__йил «__»______________ (имзо) . (сана) Меҳнат шартномасини ходимнинг ташаббуси билан: юр қилиш ҳақидаги ариза у ўз ишини давом эттири-нинг имкони йўқлиги (ўқув юртига қабул қилинган- ч и, пенсияга чиққанлиги, сайлаб қўйиладиган лаво-лга сайланганлиги ва бошқа ҳоллар) билан боғлиқ. ^бўлса, иш берувчи меҳнат шартномасини ходим нлтимос !қилган муддатда бекор қилиши керак. Томонларнинг келишувига кўра ишдан бўшатишда (корхона номи) раҳбари______________________ га (фамилияси, исми) (ариза берувчииинг вазифаси) _ дан (фамилияси, исми) А Р И 3 А Мен билан тузилган меҳнат шартномасини 200__йил «__»___________дан бошлаб бекор қилиш масаласини кўриб чиқишингизни сўрайман. ___________________ 200__йил «__»______________ (имзо) (сана) Ходим розилигига кўра бошқа корхонага ўтаётганлиги сабабли ишдан бўшатишда (корхона номи)

раҳбари______________________; га (фамилияси, исми) (фамилияси, исми) АРИЗА . дан Мени ______________га ишга ўтаётганлигим (ходим ўтаётган корхона номи) еабабли бошқа ишга ўтказиш тартибида 200__1"шл « ___»____________ дан меҳнат шартномасини бекор қилишингизни сўрайман. ____________________________раҳбарининг бошқа ишга (ходим ўтаётган корхона номи) ўтказиш ҳақидаги хатини илова қиламан. __________ ■ 200__йил «__»______________ (имзо) Меҳнат шартномаси муддати тугаганда (корхона номи) раҳбари_______________________га (фамилияси, нсми) (ариза берувчининг вазифаси) (фамилияси, исми) АРИЗА Мен билан корхона ўртасидаги 200__ йил «__ >_ __________да тузилган меҳнат шартномасининг муд- ти 200__йил «__»____________куни тугаши сабабли / кундан бошлаб, меҳнат шартномаеини бекор қили-1нгизни сўрайман- _________________ 200__йил «__»______________ (имзо) (сана) Ходим ҳарбий хизматга чақирилганда (корхона номи) раҳбари______________________га (фэмилияси, исми) (ариза берувчининг вазифасч) дан,

$АРИЗА Ҳарбий хизматга чақирилганлигим сабабли 200__ йил? -» _______дан бошлаб ишдан бўшатишингизни )айман. Туман мудофаа ишлари бўлимининг чақирув юзини илова қиламан. ________________ 200__йил «__»_____________, (имзо) (сана) ХОДИМ ТАЪТИЛ БЕРИШНИ СҒРАГАНДА Ходим йиллик меҳнат таътили беришни сўраганда (корхона, ташкилот номи) раҳбари_______________________га (фамилияси, исми) (ариза берувчининг вазифаси) ______________________ ' дан (фамилияси, исми) АРИЗА Менга ҳақиқатда 200_ 200__ йилларда ишлаган вақтим учун навбатдаги йиллик меҳнат таътили бери-шингизни сўрайман. .__________________. 200__йил «__»_____________ (имзо) (сана) Ходим ўз ҳисобидан ҳақ тўлашсиз таътил беришни сўраганда (корхона, ташкилот номи) раҳбари____________ . ___________га (фамилияси, исми) (ариза берувчи фамилияси, исми) ____________________________________Дан (вазяфаси, касби) (фамилияси, исми) . АРИЗА Менга______________._________сабабли_________кун муддатга 200__. йилнинг «__»__________ кунидан 200__ йилнинг «__»______________кунигача ҳақ тўлашсиз, ўз ҳисобимдан қисқа . муддатли таътил беришингизни сўрайман. __________________ 200__йил «__»______________ (имзо) (сана) Болани парваришлаш бўйича нафақа тўланадиган таътил беришни сўраганда (корхона, ташкилот номи) раҳбари_________ \ _____________ га (ариза берувчининг вазифаси) ________________________ дан (фамилияси, исми)$

АРИЗА Мен фарзандли бўлганлигим ва 200__йилнинг «__»_______________кунидан бошлаб туғиш таътилим тугаганлиги сабабли 2 йил муддатга, 200__йилнинг << __»______________кунидан 200__йилнинг «___»_______ _________кунигача боламни парваришлаш бўйича нафа- қа тўланадиган таътил беришингизни сўрайман. 200__йил «. __» __ - Иш ҳақи сақланмаган ҳолда болани парваришлаш бўйича таътил беришни сўраганда (корхоиа, ташкилот номи) раҳбари______________________га (ариза берувчининг вазифаси) ____________________________ дан (фамилияси, исми) А Р И 3 А 200__йилнинг «__»________________кунидан менга берилган боламни парваришлаш бўйича нафақа тўла-надиган икки йиллик таътил муддати тугаши муносаба-ти билан яна бир йил муддатга, 200— йилнинг «—» ______________кунидан 200__ йилнинг «__»__________, (имзо) _^ : ___ : . (сана) жунигача фарзандим уч ёшга етгунча қадар ўз ҳисобим-дан, иш ҳақи сақланмаган ҳолда қўшимча таътил бе-ришингизни сўрайман. ___________________200__йил «__»_____________ (имзо) (сана) Аёлга. унинг хоҳишига кўра, боласи уч ёшга тўлгун-га қадар болани парваришлаш учун"иш ҳақи сақлан-майдиган қўшимча таътил ҳам берилади. (МКнинг 234-моддаси 2- қисми). Қонун мазмунига кўра, бундай қўшимча таътил муд- „датини аёл мустақил белгилайди ва қонунда белгилаН' ган бир йиллик қўшимча таътил муддатидан камроқ муддатга ҳам таътил беришни сўраши ва истаган вақтда ишга чиқиш ҳуқуқига эга. Аёл болани парваришлаш таътили даврида тўлнқ 45ўлмаган иш вақти режимида ёки иш берувчи билан келишиб, уйда ишлаши мумкин ИШ БЕРУВЧИ ТУЗАДИГАН ДАЛОЛАТНОМАЛАР НАМУНАЛАРИ

Ходим меҳнат шартномасида белгилаб қўйилган меҳнат вазифаси доирасида ишни давом эттириши мумкин бўлмаган ҳолда, бошқа доимий ишга ўтказишдан бош тортган ҳолда ДАЛОЛАТНОМА Биз, қуйидаги тўғрисида ушбу далолатномани туз с ак: .___________________—_________________ ходимлар сони (вазифаси, касби) (фамилияси, исми) '(штати) шу жумладан унинг вазифаси ҳам қисқарганлиги сабабли, бизнинг иштирокимизда корхона раҳбари (фамилияси, исми) қуйидаги вазифаларга ўтказишни унга таклиф қилди: ______________________________________________________________ (таклиф этилган вазифаларнинг аниқ номи кўрсатилади) Таклиф этилган вазифаларда ишлашни______________ (фамилияси, исми) рад этди. 1. Ходимлар бўлими нозири: и мзо ______ (фамилияси, исми, сана) 2. Цех (бўлим бошлиғи): имзо__________________ (фамилияси, исми, сана) 3. Жамоатчилик вакили: имзо__________ (фамилияси, исми, сана) Ушбу далолатнома ходимнинг бошқа ишга ўтишдан бош тортганида ва ишдан бўшатилиши лозим бўлган, лекин иш берувчи бошқа иш таклиф этиши шарт бўлган қуйидаги ҳолларда тузилади: а) технологиядаги, ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил зтишдаги ўзгаришлар, ходимлар сони (штати) ёки иш хусусиятининг ўзгаришига олиб келган ишлар ҳажмининг қисқарганлиги ёхуд корхонанинг; тугатилганлиги; б) ходимнинг малакаси етарли бўлмаганлиги ёки соғлиғи ҳолатига кўра бажараётган ишга нолойиқ бўлиб қолиши; в) мулкдорнинг алмашиши сабабли корхона раҳбари билан тузилган меҳнат шартномасининг бекор қилинганлиги; г) шу ишни илгари бажариб келган ходим ишга тикланган тақдирда.

O'xshashlar

Молиявий-хукукий меёрлар ва молиявий хукукий муносабатлар

Ер хукукий муносабатлар

Мехнатга оид хукукий муносабатлар

Мехнат таътилларининг хукукий асослари

Mехнат хукуки асослари