Termokimyoviy jarayonlarda Born-Gaber sikli va uning ahamiyati - Химия - Презентации

Termokimyoviy jarayonlarda Born-Gaber sikli va uning ahamiyati

Загружено в:

24.07.2024

Скачано:

0

Размер:

1871.025390625 KB

NAVOIY DAVLAT KONCHILIK VA TEXNOLOGIYALAR UNIVERSITETI HUZURIDAGI NUKUS KONCHILIK INSTITUTINING Elektr energetikasi (tarmoqlar va yo‘nalishlar bo‘yicha) ta’lim yo‘nalishi Sirtqi ta’lim shakli 1-kurs SEE-B-23 guruh talabasi GULMURODOV DIYORBEK OTABEK O‘G‘Li Kimyo fanidan tayyorlagan slayd taqdimoti

Termokimyoviy jarayonlarda Born- Gaber sikli va uning ahamiyati 1. Turli jarayonlardagi issiqlik effektlari. 2. Termokimyoviy jarayonlarda Born- Gaber sikli. 3. Issiqlik sig’imi.

Turli jarayonlardagi issiqlik effektlari. Turli jarayonlarda, shu jumladan, kimyoviy jarayonlarda ajraladigan yoki yutiladigan issiqlikka reaksiyaning issiqlik effekti deyiladi. Issiqlik noto’liq funksiya bo’lganligidan issiqlik effektining qiymati jarayonning borish sharoitiga bog’liq. 1) izoxorik (v = const) jarayondagi issiqlik effekti Qv termodinamikaning birinchi qonunini asosiy tenglamasiga muvofiq, d(Q = dU + PdV va V = const, dv = O bo’lganligidan dQV = dU bo’ladi.

Demak, izoxorik jarayonlarda reaktsiyaning issiqlik effekti ichki energiyaning o’zgarishiga teng. U – to’liq funksiya bo’lganligidan, bu holda Qv ham to’liq funksiyadir, ya‘ni izoxorik jarayonlarda issiqlik effektning qiymati jarayonning borish yo’liga bog’liq emas. 2) izobarik (P = const) jarayondagi issiqlik effekti Qp tenglama bo’yicha integrallansa: Qp = (U 2 –U 1 )+P(V 2 –V 1 )=(U 2 +PV 2 )–(U 1 +PV 1 ) Agar H = U + PV deb ishoralansa, unda (H – entalpiya deyiladi): Qp = H 2 – H 1 = ΔH bo’ladi

Izobarik jarayonda issiqlik effekti (Qp) sistema entalpiyasi zaxirasining o’zgarishi ichki energiyaning o’zgarishiga teng. Izoxorik sharoitda boradigan jarayonlarda sistemaning energiyaning o’zgarishiga (ΔU), izobarik ravishda boradigan jarayonlarda entalpiyaning o’zgarishiga (ΔH) teng.

Termokimyoviy jarayonlarda Born- Gaber sikli. Reaksiya issiqlik effekti ΔHp ishorasi bilan belgilanib ma‘lum reaksiyada ajralgan (yo yutilgan) issiqlik miqdori bilan ifodalanadi, masalan, SO 3 (g) + H 2 O(s) = H 2 SO 4 (s) – ΔHp Bu yerda, g – gaz, s – suyuq holatdir. Molekulaning hosil bo’lish issiqlik effekti Hosil bo’lish issiqligi ΔH h.b. ishorasi bilan belgilanib, quyidagicha ta‘rifga ega, ya‘ni 1 mol molekula oddiy moddalardan hosil bo’lganda ajralgan (yoki yutilgan) issiqlik miqdoridir.

Reaksiyaning issiqlik effektini (ΔHр ni) – kimyoviy reaksiyalarda ajralgan (yoki yutilgan) issiqlikni va umuman, turli jarayonlar – erish, bug’lanish, kristallanish va xokazolarning issiqlik effektini muayyan ma‘lumotlar asosida Gess qonuniga muvofiq hisoblab topish mumkin. Yuqorida bayon etilgan issiqlik effektlari orasida reaksiyaning issiqlik effekti amaliy ahamiyatga egadir. Yonish issiqligi esa yoqilg’i moddalar (neft mahsulotlari, ko’mir va hokazo) uchun ahamiyatlirdir.

Hamma reaksiyalarning issiqlik effektini ma‘lumotnomalarda keltirish juda katta hajmni oladi, ba‘zi reaksiyalarning issiqlik effektini tajribada aniq o’lchash juda qiyin yoki o’lchash mumkin bo’lmaydi. Shunga ko’ra, reaksiyaning issiqlik effektini molekulaning hosil bo’lish issiqlik effekti yoki yonish issiqlik effektlaridan foydalanib Gess qonuni asosida hisoblash mumkin. Ko’p moddalar uchun molekulaning hosil bo’lish va yonish issiqlik effekti qiymatlari standart sharoitda ma‘lumotnoma jadvallarida berilgan.

Issiqlik sig’imi. Issiqlik sig’imi ham issiqlik effekti bilan bir qatorda kimyoviy jarayonlarni harakatlantiruvchi kattalik hisoblanadi. Bir birlik massadan iborat sistemaning temperaturasini bir gradusga oshirish uchun sarf bo’lgan issiqlik miqdoriga issiqlik sig’imi deyiladi. С – solishtirma issiqlik sig’imi 1 kg yoki 1 g moddani, С-bir mol moddani, С V – turg’un hajmda bir mol moddaning, Ср – turg’un bosimda 1 mol modda temperaturasini bir gradusga isitish uchun talab qilingan issiq miqdori

Demak, sistemaga berilgan issiqlik faqatgina sistemaning ichki energiyasini oshirishga sarf bo’ladi. Isitish turg’un bosimda olib borilganda esa issiqlik sistemaning ichki energiyasini oshirishdan tashqari ish bajarishga ham sarf bo’ladi. Shunga ko’ra, Cp > Cv bo’ladi. Qattiq va suyuq holdagi moddalarda, temperatura o’zgarishi bilan ularning hajmi kam o’zgaradi. Shunga ko’ra, Cv, Cp o’rtasidagi farq kam bo’ladi.

O’rtacha va chin issiqlik sig’imi temperaturaga bog’liq bo’ladi. Qanday bo’lmasin biror moddani, masalan, 10 dan 11 0 С gacha yoki 100 dan 101 0 gacha istish uchun turli miqdorda issiqlik kerak bo’ladi. Shunga ko’ra, chin va o’rtacha issiqlik sig’imi tushunchalari kiritilgan. Modda T 1 dan T 2 gacha isitilganda sarflangan issiqlik miqdorining (Q) temperaturaning o’zgarishiga nisbati o’rtacha issiqlik sig’imi (C) deyiladi. O’rtacha issiqlik sig’imi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR. 1.Вилюнас В. К. Психологические механизмы мотивации человека. –М.: 1990 г. 2.Выготский Л. С. Педагогическая психология. –М.: 1996 г. 3.Годфура Ж. Что такое психология: В 2 т.: Пер. С фрац. –М.: 1990 г 4.Джемс В. Психология. –М.: 1991 г.

Похожие

“Elektroliz va uning ahamiyati” mavzusini o‘qitishda pedagogik texnologiyalarning o‘rni

Indikatorlar va ularning ahamiyati

Kimyoviy jarayonlar energiyasi, gips energiyasini aniqlash

Suvning tabiatda tarqalishi. Uning tirik organizmlar hayotidagi ahamiyati, sanoatda ishlatilishi

Temir va uning birikmalari