Адолатлилик ва самарадорлик - Экономика - Презентации

Адолатлилик ва самарадорлик

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

322 KB

MaMa ВЗУ:ВЗУ: Адолатлилик ва Адолатлилик ва Самарадорлик.Самарадорлик. Режа:Режа: 1.1. Адолат ва мукаммал рақобат.Адолат ва мукаммал рақобат. 2.2. Ишлаб чиқаришдаги самарадорлик.Ишлаб чиқаришдаги самарадорлик. 3.3. Маблағ қўйиш самарадорлиги.Маблағ қўйиш самарадорлиги. 4.4. Махсулот бозоридаги самарадорлик.Махсулот бозоридаги самарадорлик. 5.5. Рақобатли бозорлар самарадорлигига умРақобатли бозорлар самарадорлигига ум умий нигохумий нигох .. Бош сахифа

1. Адолат ва мукаммал рақобат. Рақобатли мувозанат Парето нафлилиги натижасига олиб келиши мумкин. Лекин бу аниқ натижа адолатли бўлмаслиги хам мумкин. Аслида рақобатли мувозанат бошланғич тақсимотга боғлиқ холда контракт эгри чизиғидаги исталган нуқтада бўлиши мумкин. Хамон самарали тақсимлаш адолатли бўлиши шарт эмас экан, жамият ижтимоий адолат юзасидан фуқаролар ўртасида даромадларни ёки неъматларни қайта тақсимловчи давлатга қайсидир даражада умид боғлайди. Бунга солиқ тизими ёрдамида эришилади, масалан, ўсиб борувчи даромад солиғи ёрдамида даромад камбағаллар фойдасига қайта тақсимланади. Давлат яна камбағалларга тиббий ёрдам тирзида ижтимоий хизмат кўрсатишни таъминлаши мумкин ёки “Овқатланиш талонлари” каби дастурлар орқали харакат қилиб, ёрдам фондлари тузиш мумкин. Хуллас амалда муаммо адолатлилик ва самарадорлилик мезонлари ўртасидаги келишув йўли билан хал этилиши мумкин.

2. Ишлаб чиқаришдаги самарадорлик 2. Ишлаб чиқаришдаги самарадорлик Биз бу борада иккита товарни айрибошлашда самарали тақсимлашга эришиш шартларини тавсифладик. Энди биз ишлаб чиқаришга қўйиладиган маблағ самарадорлигини кўриб ўтамиз. Фараз қиламиз, икки ресурс-мехнат ва капиталнинг миқдори ўзгармайдиган умумий таклифи мавжуд, булар ишлаб чиқариш учун ўша товарлар – овқат ва кийим сингари зарур. Аммо, илгариги икки киши ўрнига биз ишлаб чиқариш ресурслари(мехнатни хам қўшганда) эгалари ва улар сотилишидан даромад олувчилардан иборат кўпгина истеъмолчиларни кўриб чиқамиз. Бу даромад ўз навбатида икки товар ўртасида тақсимланади. Шундай бўлганда иқтисодда талаб ва таклиф турли унсурлари боғланиб, яхлитлик хосил қилади, сўнг олинган даромаддан товарлар ва хизматлар харид қилиш ва истеъмол учун фойдаланади.

Омиллардан бирининг нархи ошганда, унга кўп маблағ қўйганлар кўп даромад олади ва икки товардан бирининг истеъмолини оширади. Бу ўз навбатида ишлаб чиқариш ресурсларига талабни кучайтиради ва омил нархига қайта таъсир этади. Фақат умумий мувозанатни тахлил қилишгина хар бир бозордаги талаб ва таклифни тенглаштирувчи нархларни аниқлаш имконини беради.

ДАВОМИ3. Маблағ қўйиш самарадорлиги.3. Маблағ қўйиш самарадорлиги. Омиллар қандай қилиб самарали комбинацияланишини тушуниш учун иккала товардан хар бирини ишлаб чиқаришга қилинадиган сарфлар турли комбинатциясини топишимиз керак. Агар битта товарни чиқариш бошқасини чиқаришни камайтирмаган холда оширилиши мумкин бўлса, ишлаб чиқаришга муайян қўйилмаларни тақсимлаш техникавий самарали хисобланади. Агар қўйилган маблағни қайта тақсимлаш бир махсулот чиқариш ёки хар икки махсулот ишлаб чиқаришнинг ўсишини таъминласа, маблағ қўйиш самарасиз тақсимланган бўлади. Ишлаб чиқариш контрактлари эгри чизиғи техникавий самарали бўлган барча қўйилмалар комбинацияларини акс эттиради. Бизга маълумки, агар овқат ва кийим ишлаб чиқарувчилар сарфни минимумлаштирсалар, улар мехнат ва капиталнинг шундай комбинатциясини қўллайдиларки, бунда икки омил чегарали махсули нисбати нархлар нисбатига тенг келади: MP L / MP K = w/r. Биз яна шуни кўрсатдик-ки, икки омил чегарали махсулотнинг нисбати мехнт ўрнини капитал билан босишнинг MRTS LK нинг чегарали меъёрига тенг экан. Демак, MRTS LK = w/r.

Хамон MRTS фирма изоквантлари оғишига тенг экан, агар хар бир ишлаб чиқарувчи мехнат ва капиталдан изоквантлар оғиши ўзаро мос келадиган ва бу омиллар нархи нисбатига тенг холда фойдаланса, омиллар бозоридаги рақобатли мувозанат таъминланади. Шунинг учун рақобатли мувозанат шартномалар эгри чизиғига тааълуқли ва ишлаб чиқаришнинг рақобат шароитидаги мувозанати самарали бўлади. Контрактлар эгри чизиғидаги мувозанат нуқталарининг жойлашган ўрни истеъмолчиларнинг товарга бўлган талабига боғлиқ. Масалан майли, улар кийимдан кўра кўпроқ овқатга эга бўлишни хохласинлар. Шундай шароитда овқат ишлаб чиқарувчи харажатларни минимумлаштира бориб, 80 бирлик овқат чиқарди ва бунда 43 бирлик мехнатдан, 20 бирлик капиталдан фойдаланади. Кийим ишлаб чиқарувчи 10 бирлик чиқаради, 7 бирлик мехнат ва 10 капитал сарфлайди. Иш хақи ставкаси капитал нархига тенг, шунга кўра изоквант оғиши – 1 ни ташкил этади. Бундай нархларда биронта хам ишлаб чиқарувчига қўшимча ресурслар сотиб олишга хожат йўқ.

4. Махсулотлар бозоридаги самарадорлик.4. Махсулотлар бозоридаги самарадорлик. Агар махсулот бозори соф рақобатли бўлса, барча истеъмолчилар ўз бюджетини товарларни бир-бири билан алмаштиришнинг чегарали меъёри нархлар нисбатига тенглашадиган тарзда тақсимлайдилар. Бизнинг икки товаримиз – овқат ва кийим учун MRS = P F / P C Шу билан бир вақтда, фойдани максималлаштирувчи фирма махсулот чиқаришни, то чегарали харажатлар билан нарх тенглашгунга қадар давом эттиради. Бизнинг икки товаримиз учун P F = MC F va P C = MC C. бўлиши керак. Хамон трансформация чегарали меъёри ишлаб чиқариш чегарали харажатларига тенг экан, унда MRT = MC F / MC C = P F /P C = MRS Шундай қилиб, агар махсулотлар ва омиллар бозори рақобатли бўлса, унда овқат ва кийим ишлаб чиқариш MRT ва MRS

ДАВОМИК и й и м б и р л и к С1 С2 С3 0 F1 F2 F3D1/P1 PF/PC Овқат, бирлик 15.11 – расм. Рақобат ва ишлаб чиқариш самарадорлиги15.11 – расм. Рақобат ва ишлаб чиқариш самарадорлиги

Тенглиги маъносида самарали бўлади. Бу шарт-шунчаки чегарали фойда, яъни чегарали харажатлар қоидасининг бошқача талқинидир, бу талаб эгри чизиғини тавчифлаганда 4-бобда мухокама қилинган эди. Унда биз кўрган эдикки, истеъмолчилар истеъмолининг чегарали фойдалиги ва чегарали харажатлар тенглашмагунча қўшимча товар бирлиги сотиб оладилар. Бунда овқат ва кийим ишлаб чиқариш шундай танланадики, овқат қўшимча бирлиги истеъмолининг чегарали фойдалилиги овқат ишлаб чиқариш чегарали сарфларга тенг бўлади. Айни шундай талаб кийим истеъмоли ва ишлаб чиқаришига хам тааълуқли бўлиши лозим. 15.11-расмда махсулотлар рақобатли бозорининг самарадорлиги кўрсатилди. Агар ишлаб чиқарувчилар ресурслардан самарали фойдалансалар, улар овқат ва кийимни А даражасида чиқарадилар бунда нархлар нисбати MRT га, яъни ишлаб чиқариш имкониятлари чегарасининг оғишига тенг бўлади. Аммо бюджет чеклашларига дуч келган истеъмолчилар В ни танлайдилар, бунда улар максимум қониқишга эришадилар.

55 .. Рақобатли бозорлар самарадорлигига умумий Рақобатли бозорлар самарадорлигига умумий нигохнигох .. Биз умумий мувозанат ва иқтисодий самаралик хусусидаги тахлилимизни якунладик. Биз омиллар ва махсулотлар бозорларидаги мукаммал рақобат тизими иқтисодий самарали натижаларга олиб келишини кўрсатдик. Рақобатли тизим истеъмолчилар ва ишлаб чиқарувчиларнинг худбин (эгоистик) мақсадларига, шунингдек, ахборотни хар икки томонга етказиш учун бзор нархлари қодир эканлигига асосланади. Кейинги икки бобда биз нима учун бозорлар ноқобил бўлади ва давлат бу билан нима қила олиши мумкинлигини мухокама қиламиз. Худди шу ерда иқтисодий самарадорлик учун зарур шартларни ва мукаммал бозор тизимини қаноатлунтирувчи аниқ шартларни кўриб чиқамиз. 1. Айрибошлашдаги самарадорлик. Барча тақсимотлар айрибошлаш бўйича контрактлар эгри чизиғига таалуқли бўлиши керак. Бунда овқатни кийим билан ўрин алмаштириш чегарали меъёри барча истеъмолчилар учун бир хил бўлади: MRS J FC = MRS K FC

ДАВОМИРақобатли бозор ана шундай самарали вазиятни таъминлайди, чунки истъмолчиларнинг бюджет чизиғи оғиши билан энг юқори даражада йўл қўйиладиган фарқсизлик эгри чизиғи бир- бирига мос тушади: MRSJFC= PF/PC = MRSKF 2. Капитал қўйилмарадан ишлаб чиқаришда фойдаланиш самарадорлиги. Қўйилмалар барча комбинацияси контрактлар ишлаб чиқариш эгри чизиғида ётиши лозим, зеро технологик жихатдан мехнатни капитал билан алмаштришнинг чегарали меъёрлари хар бир ишлаб чиқарувчида иккала товар бўйича бир- бирига мос тушади: MRTS P LK = MRTS C LK Рақобатли бозор мана шундай самарали холатига етишади, чунки хар бир ишлаб чиқарувчи фойдани максимумлаштиради. Бунга мехнат ва капитал сарфининг шундай миқдорини танлаб олиш орқали эришилади, бу ресурслар нархлари нисбатини шу ишлаб чиқариш жараёнига хос бўлган технологик ўрин алмаштиришнинг чегарали меъёрига тенг бўлишини таъминлайди.

ДАВОМИБу: MRTS F LK = W/r = MRTS C LK 3 . Махсулотлар бозоридаги самарадорлик чиқариладиган махсулотлар тури шундай танланиши керак-ки, бунда ишлаб чиқаришдаги махсулотлар трансформацияси истеъмолчилардаги махсулот алмаштириш чегарали меъёрига тенг бўлиши лозим: MRTS FC = MRS FC ( барча истеъмолчилар учун ) Рақобатли бозор мазкур самарали вазиятга эришади, чунки фойдани максималлаштирувчи ишлаб чиқарувчилар чегарали харажатлари нархига тенг бўлган даражасига етгунча ўз ишлаб чиқаришларини оширадилар: P F = MCF, P C = MC C Лекин истеъмолчилар, рақобатли бозорда ўз фойдаларини максималлаштирадилар, фақат агар P F =P c =MRS FC ( барча истеъмолчилар учун) тенглиги бўлса, Шунинг учун MRS FC =MRT FC бўлади ва самаралилик шарти бажарилади.

Похожие

Тендер орқали давлат харидларини амалга ошириш

Хорижий инвестицияларнинг иқтисодий самарадорлигини аниқлаш

Корхона персонали ва унинг таркиби

Ўзбекистон Республикаси Ҳисоб палатаси ва унинг молиявий назоратни ташкил этишдаги ўрни

Иқтисодиётни таркибий ўзгариш жараёнларни чуқурлаштириш шароитида саноат корхоналари ишлаб чиқариш тузилмасини такомиллаштириш йўллари