Tashkiliy hujjatlar - Делопроизводство на государственном языке - Презентации

Tashkiliy hujjatlar

Загружено в:

06.05.2025

Скачано:

0

Размер:

255.7021484375 KB

TASHKILIY HUJJATLAR

REJA ■ TASHKILIY HUJJATLAR VA ULARNING TURLARI. ■ Guvohnoma ■ Yo’riqnoma ■ Nizom – Ustav ■ Shartnoma

Tashkiliy hujjatlar Tashkiliy hujjatlar mazmunan tashkilot, muassasa va korxonalarning huquqiy maqomi, tarkibiy tarmoqlari va xodimlari, boshqaruv jarayonida jamoa ishtirokining qayd qilinishi, boshqa tashkilotlar bilan aloqalarning huquqiy tomonlari kabi masalalarni aks ettiradi. Guvohnoma, yo'riqnoma, nizom, qoida, ustav, shartnomalar ana shunday hujjatlar sirasiga kiradi.

Guvohnoma ■ Guvohnoma ichki qismining rasmiylashtirilishida ham turlicha holatlarga duch kelamiz. Chunki har bir tashkilot yoki muassasa uning namunalarini o‘zlari ma’qul ko‘rgan shaklda tayyorlaydilar. Ammo bu hujjat qanday rasmiylashtirilishidan qat’iy nazar unda quyidagi jihatlarning aks etishi maqsadga muvofiq bo‘ladi: guvohnomani bergan vazirlik va tashkilotning nomi, guvohnoma nomeri, uning egasining familiyasi, ismi va otasining ismi, egallab turgan lavozimi, guvohnomaning qaysi vaqtgacha haqiqiy hisoblanishi va berilgan vaqti, rahbar imzosi. Guvohnomada surat bo‘lishi va unga muhr bosilishi shart. Masalan:

Yo’riqnoma Qonun yoki boshqa me’yoriy hujjatlarni tushuntirish maqsadida chiqariladigan huquqiy hujjat. Muassasa, korxona, tashkilot, yuridik shaxslar va boshqalar (ularning bo'linmalari, xizmatlari), mansabdor shaxs va fuqarolarning tashkiliy, ilmiy-texnikaviy, moliyaviy va boshqa faoliyat tomonlari xususida tartib-qoida o'rnatish maqsadida davlat yoki jamoat boshqaruv organlari tomonidan chiqariladi (yoki ularning rahbarlari tasdiqlaydi). Yo'riqnomaning asosiy zaruriy qismlari: 1.Eng yuqorida tasdiqlash ustxati. 2. Hujjatning sarlavhasi, nomi (yo'riqnoma) 3. Matn (kirish qismi, bo'limlari, kichik bo‘limlari va h.k.). 4. Yo'riqnoma tuzuvchining lavozimi, ismi, otasining ismi va familiyasi, uning imzosi.

5. Yo'riqnoma tuzilgan vaqt (sanasi) va tartib raqami, shartli raqami (indeksi). Zaruriy qismning 1-raqamida tasdiqlovchi so‘z («Tasdiqlayman»), boshqaruv organi rahbari lavozimi ko'rsatilgan yozuv, uning imzosi, sanasi bo'ladi: Tasqidlayman O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI Fanlar akadmiyasi prezidenti _______________ (imzo) 2023-yil 1-dekabr Yoki tasdiqlovchi buyruq yoxud yig‘ilish qarorining qaydi (tartib raqami, sanasi) keltiriladi: O’zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi Hay’atining 2023-yil 1- dekabr_____- raqamli Qarori bilan tasdiqlangan

Nizom - Ustav Tashkilot yoki uning tarkibiy bo‘linmalari, kichik yoki qo'shma korxona va shu kabilarning tuzilishi, huquqi, vazifalari, burchlari, ishni tashkil qilish tartibini belgilaydigan huquqiy hujjat. Nizom ayrim mansabdor shaxslarga va turli tadbirlar (ko'rik, musobaqa, tanlov va boshqalar)ga nisbatan ham tuzilishi mumkin. Ko'pincha nizom muassasalar ta ’sis etilishi yoki tashkil topishi paytida tuziladi va yuqori tashkilotlar farmoyishi bilan (yoki tegishli hokimiyat tomonidan) tasdiqlanadi. Muassasaning tarkibiy qismlari ularning rahbarlari tomonidan tuziladi va muassasa rahbari farmoyishi bilan yoki tasdiqlash ustxatini qo'yish bilan kuchga kiradi. Muvaqqat komissiyalar, guruhlar va shu kabilarning huquqiy maqomlari ham nizom bilan belgilanadi. Nizomning asosiy zaruriy qismlari: 1. Vazifalari nizom bilan belgilanayotgan muassasaning (tarkibiy qismning) nomi. 2. Hujjat turining nomi (nizom).

3. Mazmuni (matni): muassasa tuzilishining maqsad va asoslari; asosiy vazifalari; muassasaning tuzilishi, huquqi, ishni tashkil qilish tartibi. 4. Muassasa rahbarining imzosi. 5. Sana va joy. 6.Tasdiqlash ustxati (yuqori qismida o‘ng burchakda joylashadi). Tashkilot tuzilishi bilan bog'liq nizomlarda «muassasa rahbari imzosi» o'rniga jamoa umumiy yig'ilishi tasdig‘i sanasi qo'yiladi, shuningdek, ularda tegishli hokimiyatda tasdiqlanadigan sana, qaror raqami ham qayd etiladi. Shu munosabat bilan ularda rekvizitlarning joylashish shakli umumiy shakldan o'zgacharoq bo'lishi mumkin. Ustav muayyan munosabat doirasidagi faoiiyat yoki biror davlat organi, tashkilot, m uassasaning tuzilishi, vazifasini yo'naltirib turadigan asosiy nizom va qoidalar majmuidir. Ustav biror organ yoki muassasa vazifalari va huquqiy holatini tavsiflaydigan m e’yoriy ahamiyatga ega. Binobarin, ustav nizomga nisbatan keng tushunchadir. U ko'proq m a’lum bir tarm oq, sohalar, yirik muassasalar bo'yicha tuziladi. Chunonchi, davlat nashriyotlari bo'yicha namunaviy ustav qabul qilingan, shu asosda har bir nashriyot o'z nizomini qabul qiladi.

SHARTNOMA Ikki yoki undan ortiq tom onlarning fuqarolik huquqlari va majburiyatlarini belgilash, o'zgartirish yoki bekor qilish haqidagi kelishuvidir. Boshqacha qilib aytganda, shartnoma tomonlarning biron-bir munosabatlar o'rnatish haqidagi kelishuvi (bitimi)ni qayd etuvchi va munosabatlarni tartibga soluvchi hujjatdir. Shartnoma to'g'risidagi umumiy qoidalar O'zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi (353-385- moddalar)da bayon etilgan. Shartnoma davlat yoki nodavlat, jamoat tashkilotlari, korxonalar, muassasalar, shuningdek, fuqarolar o'rtasida tuzilishi mumkin. Shartnoma munosabatlari muassasa bilan ayrim shaxs yoki shaxslar o'rtasida o'rnatilayotgan bo'lsa, bunda tuzilajak hujjat aksar hollarda mehnat bitimi deb ataladi. Shartnomada tomonlar bajarishi lozim bo'lgan shartlar va boshqa majburiyatlar ko'rsatiladi. Ba’zi shartnomalarda olingan majburiyatni bajarmaslik natijasida keltiriladigan zararni to'lash tadbirlari ham belgilanadi. Tomonlar shartnomaning butun moddalari bo'yicha bir

bitimga kelganlaridan keyin shartnoma tuzilgan hisoblanadi. Shartnomalar o'z mazmuniga ko'ra juda xilma-xil ko'rinishga ega: mahsulot yetkazib berish haqida, qishloq xo'jalik mahsulotlarini davlat yo'li bilan xarid qilish haqida, mulkiy (moddiy) javobgarlik haqida, bino va inshootlar qurilishi haqida, turar joy ijarasi haqida, uy-joy yoki transport vositalarini oldi-sotdi, hadya qilish, ayirboshlash, mol-mulkni ijaraga olish, qarz berish haqida va boshqalar. Muassasalar o‘rtasida keng tarqalgan shartnoma turlariga mahsulot (tovar) yetkazib berish, pudrat, bino yoki inshootlar ijarasi, asbob-uskunalarni o‘rnatish haqidagi shartnomalarni kiritish mumkin. Har qanday shartnoma o'z mazmuni va shakliga ko'ra qonunga muvofiq bo'lishi kerak. Bu qoidaning buzilishi shartnom aning qonuniy kuchini yo'qqa chiqaradi va uni shu ahvolda tuzgan yoki tuzishga yo'l qo'ygan mansabdor shaxslarga nisbatan javobgarlikni yuzaga keltiradi. Shartnomalar og'zaki va yozma usulda, shuningdek, notarial idoralar tomonidan tasdiqlangan holda tuzilishi mumkin. Shartnomalarning ayrim turlari, chunonchi, ko'chmas mulk hamda

avtotransport vositalari oldi-sotdi shartnomasi tegishli tartibda davlat organlarida qayd qilinishi zarur. Keyingi holat faqat qonunda belgilangan taqdirda qo'llanadi. Shartnoma muassasalarga tegishli bo'lganda, tomonlar imzolagunga qadar, unda muayyan muassasa hisobchisi va huquqshunosning rozilik belgisi (vizasi) bo'lishi maqsadga muvofiqdir. Tomonlar mazkur hujjatlarning barcha bob va qismlari bo'yicha kelishib olib, uni tegishli ravishda rasm iylashtirganidan keyingina shartnoma tuzilgan hisoblanadi. Tashkilotlarda keng qo'llanadigan oddiy shartnom alarning zaruriy qismlari quyidagilar: 1. Shartnomaning nomi (mahsulot yetkazib berish shartnomasi, korxonani ijaraga berish shartnomasi, pudrat shartnomasi kabi). 2. Shartnoma tuzilgan sana. 3. Shartnoma tuzilgan joy

4. Shartnoma tuzayotgan tomonlarning aniq va to'liq nomi (matnning keyingi o'rinlarida ularni qisqartirib, shartli nomlash mumkin: «buyurtm achi», «institut», «muassasa», «uy-joydan foydalan ish idorasi», «bajaruvchi», «ijrochi», «ish beruvchi», «xodim» kabi); tomonlar vakillarining ismi va otasining ismi, familiyasi, ularning vakolat doirasi (ularga shartnoma tuzish huquqini beruvchi vakolatlar haqida). 5. Shartnomaning matni (bu qism ba’zan boblarga bo'linadi, har bir bob rim raqamlari bilan belgilanadi. Boblar bandlarga bo'linib, ularning tartib raqamlari arab raqamlari bilan ko'rsatiladi. Xuddi shu yerda nizolarni ko'rib chiqish tartibi, shartnomaning umumiy summasi, uning umumiy amal qilish muddati ham bayon qilinadi). 6. Tomonlarning yuridik manzillari. 7. Tomonlarning imzolari va muhrlari. Shartnomalar ularni tuzishga vakil qilingan shaxslar tomonidan imzolanadi; bunda «imzo» degan zaruriy qismda imzo qo'ygan shaxslarning lavozimlari emas, balki shartnomaviy munosabatlar o'rnatayotgan yuridik shaxslarning (to'liq yoki qisqargan) nomi ko'rsatiladi.

Shartnom alar ikki nusxadan kam tuzilmasligi kerak, chunki har bir yuridik shaxsning hujjatlar yig'masida uning kamida bir nusxasi bo'lishi kerak. Shartnom aning barcha nusxalari bir xil yuridik kuchga ega bo'ladi. Shartnomaning matni varaqning har ikkala tomoniga kompyuterda yoki yozuv mashinkasida bir oraliq bilan yoziladi, boblarning bandlari esa, o'zaro bir yarim oraliq bilan ajratiladi. «Sh A R T N О M А» so'zini katta harflar bilan orasini ochiq qilib yozish tavsiya etiladi. Yuqorida aytib o'tilganidek, shartnomalar o'z shakli va mazmuniga ko'ra nihoyatda xilma xildir.

ERIBORINGIZ UCHUN RAXMAT

Похожие

Tashkiliy hujjatlar turlari

Davlat tilida ish yuritish. Hujjatlar

Mehnat daftarchasi va shaxsiy hujjatlar yig'ma jildi

Hujjatlar yig‘majildlarini rasmiylashtirish, Hujjatlarning muhimlik qiymatini ekspertiza qilish

Hujjatlar yig‘majildlarini rasmiylashtirish, Hujjatlarning muhimlik qiymatini ekspertiza qilish